Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου 2014

Βασίλης Ραφαηλίδης (1934-2000)







"Ο φασισμός είναι η συνισταμένη όλων των κακών ποιοτήτων του ανθρώπου", είχε πεί Πηγή: www.lifo.gr






Ο Βασίλης Ραφαηλίδης γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1934 στα Σέρβια του νομού Κοζάνης και πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου 2000, μετά από μάχη με τον καρκίνο, στην Αθήνα. Μεγάλος διανοητής, με αιχμηρή πένα, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, και κριτικός κινηματογράφου, ενώ έγραψε σπουδαία βιβλία. Εκρηκτικός, ισοπεδωτικός με πηγαίο χιούμορ, ήταν ένας από τους ανθρώπους που η εμβληματική του μορφή σημάδεψε όχι μόνο τον κινηματογράφο, αλλά και την τηλεόραση, αφού ο ίδιος εμφανιζόταν συχνά στη μικρή οθόνη και γινόταν ο λόγος να παρακολουθήσει κανείς τις πολιτικές (κυρίως) εκπομπές του 90. Αυτό είναι ένα απόσπασμα από την Ιστορία (κωμικοτραγική) του Nεοελληνικού Kράτους όπου «καταγράφει την ιστορία της Ελλάδας από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους το 1830 έως και την πτώση της χούντας»:


Ας μάθουμε επιτέλους να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους και να μην παραποιούμε την ιστορία μας. Ο ελληνικός λαός, στην πλειοψηφία του, αγάπησε το Μεταξά. Όπως και οι Ιταλοί που αγάπησαν το Μουσολίνι, όπως και ο Γερμανοί που αγάπησαν το Χίτλερ, όπως και οι Ισπανοί που αγάπησαν το Φράνκο. Ο φασισμός είναι λαϊκισμός- και κάθε λαϊκισμός είναι φασισμός κατά βάσιν και κατ' ουσίαν.



Ο φασισμός δεν αγαπά το μεγάλο κεφάλαιο (εκτός από το πάρα πολύ μεγάλο που τον γεννάει) και λατρεύει το μικρομεσαίο. Ο φασισμός είναι κοινωνικό καθεστώς σπέσιαλ για μικροαστούς. Όχι για αστούς, ούτε για προλετάριους. Οι αστοί και οι προλετάριοι βρέθηκαν αντίπαλοί του εξ αρχής. Και δεδομένου ότι στη λεγόμενη αστική κοινωνία δεν κυριαρχούν οι αστοί αλλά οι μικροαστοί, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς την απήχηση που είχαν στο λαό τα φασιστικά καθεστώτα.


Άλλωστε, οι στολές, οι παρελάσεις, οι λαμπαδηδρομίες, τα κολοσσιαία θεάματα αρένας, τα συνθήματα, το προγονικό μεγαλείο απ' το οποίο ο χάλιας μικροαστός αντλεί δύναμη για να υποφέρει την ασημαντότητά του, όλα αυτά τα εκμεταλλεύτηκαν τέλεια όλοι οι φασίστες δικτάτορες. Και τα πλήθη ουρλιάζουν "ζήτω! Είσαι ο μπαμπάς μας"! Ο χάλιας μικροαστός πάντα έχει ανάγκη από έναν σούπερ πατέρα του έθνους, που να τον προστατεύει απ' τους παμφάγους καπιταλιστές, αλλά και από τους κομμουνιστές που απειλούν το όνειρό του για ένα πέρασμα στην "ανώτερη τάξη".


Κάθε μικροαστός ονειρεύεται τον αστό που ζεσταίνει μέσα του, που τον μεγαλώνει στο θερμοκήπιο της μεγάλης ελπίδας για ένα πέρασμα στην "ανώτερη τάξη". Κάθε ψιλικατζής ονειρεύεται ένα σούπερ μάρκετ. Και επειδή το όνειρο για μερικούς πραγματοποιείται, όλοι οι χάχες πιστεύουν πως θα βγει αληθινό και γι αυτούς. Δεν έχει σημασία που οι περισσότεροι πεθαίνουν φτωχοί. Σημασία έχει που ο καπιταλισμός τους επιτρέπει να ονειρεύονται το δικό τους πλούτο. Και ο φασισμός, που είναι η ακραία μορφή καπιταλισμού, είναι μια εγγύηση για τη διατήρηση του ονείρου για ένα πέρασμα στην "ανώτερη τάξη".


Το Φολκσβάγκεν ( το Λαϊκό Όχημα) είναι δημιούργημα του Χίτλερ. Αλλά υπάρχει ακόμα. Και ο αγκυλωτός σταυρός (η σβάστικα), αυτό το εκπληχτικής ψυχολογικής αποτελεσματικότητας λαϊκό σύμβολο, που δίνει φτερά στο σταυρό και τον κάνει να γυρίζει και να αλέθει, θα δώσει και στο χριστιανισμό τη δυναμική που του λείπει. Τώρα πια δεν είναι αμαρτία να σκοτώνει ο καλός χριστιανός. Και ο Μεταξάς, όπως και ο Μουσολίνι άλλωστε, ξέρουν καλά τι κάνουν όταν υιοθετούν σα σύμβολο το διπλό πέλεκυ. Που κόβει κεφάλια και από τα δεξιά και από τ' αριστερά.


Κάτω απ' αυτές τις ιδιάζουσες στο φασισμόσυνθήκες ψυχολογίας της μάζας, και με το πρόσθετο πραγματικό κίνητρο της απειλής της περιουσίας απ' τον καταχτητή που, βέβαια, δεν καταχτά μια χώρα για να κάνει περίπατο υπό το σεληνόφως στις ακρογιαλιές αλλά για να επωφεληθεί υλικά, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι Έλληνες έτρεξαν με τέτοια προθυμία στο μέτωπο και πολέμησαν τόσο καλά τους Ιταλούς.


Όχι όμως και τους Γερμανούς. Που είχαν ισχυρότερα σύμβολα, ισχυρότερα κίνητρα και κυρίως ισχυρότερη μικροαστική τάξη απ' αυτή των μεσογειακών λαών. Που ακόμα και τον πόλεμο τον αντιλαμβάνονται σαν λαϊκή γιορτή ."


Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη,Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.


(Κεφάλαιο 15. Ο ελληνοϊταλικός Πόλεμος (της Αλβανίας) σελ. 153-154)









Στο παρακάτω άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Έθνος" το μακρινό 1987, ο διανοητής Βασίλης Ραφαηλίδης αναλύει τις έννοιες του έθνους, του κράτους και του ρατσισμού στην Ελλάδα.


Του Βασίλη Ραφαηλίδη


ΟΛΕΣ οι συγχύσεις στην Ελλάδα ξεκινούν από την αδυναμία μας να ξεχωρίσουμε τις έννοιες «έθνος» και «κράτος», που σε καμία περίπτωση δεν είναι συνώνυμα. Η λέξη έθνος είναι σανσκριτικής καταγωγής και, στην κυριολεξία, σημαίνει «ομαιμοσύνη», δηλαδή ομοιότητα του αίματος των ανθρώπων που ανήκουν στην ίδια φυλετική ομάδα.


Είναι φανερό, όμως, πως για να διατηρήσει» την «καθαρότητα» του αίματός της μια φυλή, και συνεπώς να λειτουργήσει σαν μια ευρεία οικογένεια, όπου όλα τα μέλη της θα είναι στενοί ή μακρινοί συγγενείς, πρέπει αυτή η φυλή να είναι καταρχήν ενδογαμική, δηλαδή τα μέλη της να παντρεύονται μεταξύ τους και οι επιμειξίες με αλλόφυλους να απαγορεύονται αυστηρά. Αλλά κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί μόνο σε πολύ κλειστές και πολύ πρωτόγονες κοινωνίες.


Σήμερα, πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν «καθαρές» εθνότητες, διότι δεν υπάρχουν κλειστές κοινωνίες. ΕΙΝΑΙ αυτονόητο, πως κανείς νομοθέτης εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια δε θα μπορούσε να διαφυλάξει την «καθαρότητα» του αίματος μιας φυλής. Άλλωστε, οι άνθρωποι δεν είναι άλογα ράτσας, ταγμένα στις ιπποδρομίες, ώστε να φροντίζουμε για την καθαρότητα του αίματός τους.


Και ωστόσο, δεν έλειψαν ποτέ οι μικρόνοες που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο σαν ζώο, περιορισμένο σ’ ένα οιονεί αναπαρα­γωγικό ιπποφορβείο. Και ο ρατσισμός είναι αυτό ακριβώς: Μια μεταφυσική και αυτόχρημα παρανοϊκή πίστη στην «καθαρότητα του αίματος της φυλής» -μια καθαρότητα που εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια ανήκει στην περιοχή του μύθου.

Αυτή η ολοφάνερα ανόητη πίστη, η τόσο διαδεδομένη ωστόσο, μας κάνει να νομίζουμε πως ο «χόμο σάπιενς» έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα, προκειμένου να γίνει όντως σοφός. Και εν πάση περιπτώσει, απ’ τον «χόμο. σάπιενς» πρέπει να αποκλειστούν εξαρχής οι ρατσιστές, που εδώ σε μας πήραν το ψευδώνυμο «εθνικόφρονες».

Το κράτος σε καμιά περίπτωση δεν είναι συνώνυμο του έθνους. Όπως ήδη αντιληφθήκαμε, το έθνος είναι έννοια εξαιρετικά πλατιά – τόσο πλατιά που να ξεχειλώνει από παντού και κανείς να μην μπορεί να τη συμμαζέψει. Άλλωστε, κανείς μελετητής δεν κατάφερε να δώσει έναν σαφή ορισμό της έννοιας «έθνος».






Που σημαίνει «άνθρωποι που φρονούν – σκέφτονται – εθνικά». Αλλά για να σκέφτεσαι εθνικά πρέπει να σκέφτεσαι… αιματολογικά. Δηλαδή, πρέπει να πιστεύεις πως το αίμα σου έχει μια ειδική ποιότητα, οπωσδήποτε καλύτερη απ” την ποιότητα οποιουδήποτε άλλου που ανήκει σε άλλη… ομάδα (εθνικού) αίματος.


Ο ρατσισμός, λοιπόν, είναι φασισμός. Και ο φασισμός είναι πρωτογονισμός, ακριβώς γιατί είναι ρατσισμός. Για ράτσες μιλούν σήμερα μόνο οι ζωολόγοι, οι κτηνίατροι και οι κρετίνοι. Κάθε «εθνικόφρων» λοιπόν κρύβει μέσα του ένα φασίστα.


Φυσικά, δεν είναι καθόλου τυχαίο που τα φασιστικά καθεστώτα στηρίχτηκαν στους «εθνικόφρονες». Ούτε είναι τυχαίο ακόμα, που η εθνικοφροσύνη έχει την τάση να πυκνώνει όσο προχωρούμε προς τα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Από δω και η λογικότατη άποψη, πως η κουταμάρα πολώνεται προς τα δεξιά – χωρίς, δυστυχώς, να είναι αποκλειστικό της προνόμιο.


Διότι υπάρχει και μια… αριστερή κουταμάρα. Αλλά τουλάχιστον αυτή δεν έχει την… αιματολο­γική καθαρότητα της δεξιάς κουταμάρας, που είναι πολύ πιο εκνευριστική και, φυσικά, πολύ πιο επικίνδυνη.


Ανάμεσα σε δύο ηλίθιους θα διάλεγα τον αριστερό ηλίθιο απ΄τον οποίο κινδυνεύω λιγότερο, παρότι η ηλιθιότητα καθαυτή είναι έτσι κι αλλιώς επικίνδυνη. Και για να μη δημιουργηθούν παρανοήσεις, πρέπει να τονίσουμε πως η ηλιθιότητα είναι ιδιότητα υπαρξιακή και υπερκομματική. Κι αλίμονο στον έξυπνο αριστερό που θα συγκρουστεί με βλάκα αριστερό. Είναι από χέρι χαμένος, γιατί η βλακεία έχει τη δύναμη να μετακινεί όρη, όπως ακριβώς και η πίστη.


ΤΟ ΕΘΝΟΣ, λοιπόν, είναι ένας αρχαϊσμός και ένας αταβισμός. Επιβιώνει ως έννοια για να δημιουργεί στα απλοϊκά μυαλά την ψευδαίσθηση της συνοχής και της συνέχειας μιας μικρής ή μεγάλης ομάδας ανθρώπων, που συνεχίζουν να πιστεύουν, γιατί έτσι θέλουν, πως ανήκουν σε μια πολύ μεγάλη οικογένεια με κοινό γε­νάρχη.


Κάποτε, ωστόσο, η έννοια της εθνότητας έπαιζε έναν πολύ σοβαρό ρόλο. Πράγματι, η οργάνωση της ανθρώπινης κοινωνίας άρχισε με τη συσσωμάτωση των ατόμων σε ομάδες ευρύτερες της μικρής, τυπικής οικογένειας, οι οποίες αποτελούν μια ευρεία, αιματοσυγγενική οικογένεια. Τούτες οι ομάδες ανέπτυξαν έναν κοινό πολιτισμό στη βάση μιας κοινής γλώσσας.


Με τους αιώνες, η αιματοσυγγένεια, με τις συνεχείς επιμειξίες, έπαιζε ολοένα και μικρότερο ρόλο, ενώ αντίθετα τα πολιτιστικά δεδομένα, που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στο στάδιο της αιματοσυγγένειας, διατηρήθηκαν και αναπτύχθηκαν, για να αποτελέσουν στη συνέχεια, αυτά και μόνο, τα ειδικά χαρακτηριστικά μιας εθνότητας.


Μ' άλλα λόγια, η έννοια της εθνότητας υπάρχει και σήμερα, αλλά είναι καθαρά και αποκλειστικά πολιτιστική. Συνεπώς, μέλη μιας συγκεκριμένης εθνότητας είναι άνθρωποι που έχουν ένα συγκεκριμένο κοινό πολιτισμό, που διαφέρει απ' τον πολιτισμό μιας άλλης εθνότητας. Όμως, με την όσμωση ανάμεσα στους λαούς που επέφερε η βελτίωση και στις μέρες μας η καλπαστική ανάπτυξη των επικοινωνιών και των συγκοινωνιών, οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες άρχισαν να ατονούν και να τείνουν προς μια ισοπέδωση, που κανένα διοικητικό μέτρο δε θα ήταν δυνατό να την ανακόψει.


Για να περιοριστούμε στον κινηματογράφο και μόνο, σήμερα γνωρίζουμε τόσο καλά τα αμερικανικά ήθη εξαιτίας της πληθώρας των αμερικάνικων ταινιών που έχουμε δει, όσο δε γνωρίζουμε τα εγχώρια ήθη. Ο πολιτιστικός ιμπεριαλισμός είναι μια πραγματικότητα. Αλλά προσωπικά δε βρίσκω τίποτα το μεμπτό σ' αυτή τη μορφή ιμπεριαλισμού, που ωστόσο ακολουθεί, όπως η ουρά το κεφάλι, τον κυρίως ειπείν ιμπεριαλισμό (τον οικονομικό).


Εφόσον, δηλαδή, η Αμερική κυριαρχεί οικονομικά στο Δυτικό κόσμο, είναι φυσικό να κυριαρχεί και πολιτιστικά. Και δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αναχαιτιστεί η πολιτιστική της κυριαρχία, αν προηγουμένως δεν αναχαιτιστεί η οικονομική. Τον πολιτισμό τον δημιουργούν πάντα οι οικονομικά ισχυρότεροι. Κι αυτό που λέγεται «λαϊκός πολιτισμός» αναφέρεται μόνο και αποκλειστικά σε κλειστές κοινωνικές ομάδες, κυρίως αγροτικές


Αλλά τούτη η κλειστότητα, το ξέρουμε καλά, είναι εντελώς αδύνατη σήμερα. Και μόνο η τηλεόραση είναι επαρκής παράγων για να εισβάλει ο ένας πολιτισμός μέσα στον άλλο και να δημιουργηθεί ένα αξεδιάλυτο πολιτιστικό μπέρδεμα, που στη μεταβατική περίοδο που περνάμε σήμερα μπορεί να μας ενοχλεί, αλλά τους ανθρώπους του 21ου αιώνα είναι βέβαιο πως δε θα τους ενοχλεί καθόλου.


Οι πολιτισμοί, άλλωστε, δεν είναι για να φυλακίζονται στα μουσεία, αλλά για να κυκλοφορούν, να ενοποιούνται και να δημιουργούν τη χωρίς σύνορα πανανθρώπινη κοινωνία. Το τι είδους κοινωνικό καθεστώς θα έχει αυτή η υπερεθνική κοινωνία του άμεσου μέλλοντος είναι ένα άλλο ζήτημα, που ξεπερνάει τα όρια αρμοδιότητας της επιστήμης της Εθνολογίας και μετατίθεται στην περιοχή της αρμοδιότητας των επιστημών της Κοινωνιολογίας και της Πολιτικής Οικονομίας.


ΛΟΙΠΟΝ, κάτω από συνθήκες αυξανόμενης πολιτιστικής όσμωσης, το να μιλάει κανείς για «εθνική καθα­ρότητα» ακόμα και με την ελαστική πολιτιστική έννοια είναι τόσο αστείο, όσο περίπου και το να μιλάει για «εθνική καθαρότητα» με την πανάρχαια αιματολογική έννοια. Διότι, δε σμίγουν μόνο τα αίματα, αλλά και τα ήθη, και τα έθιμα, και οι νόμοι, και οι θεσμοί και οι ιδέες.


Σήμερα, το πεδίο δράσεως, τόσο της οικονομίας όσο και των ιδεών είναι η υδρόγειος σφαίρα. Μια μέρα, τα εθνικά σύνορα θα καταρρεύσουν οπωσδήποτε, και μάλιστα χωρίς να το επιδιώξει κανείς συνειδητά. Η ανθρώπινη κοινωνία, από τότε που εμφανίστηκε, βαδίζει συνεχώς και αδιάλειπτα προς την ενοποίηση. Που δε θα ολοκληρωθεί, αν όλοι οι άνθρωποι ολόκληρης της Γης δεν αισθανθούν πως ανήκουν στην ίδια εθνότητα, δηλαδή την κοινότητα όλων των ανθρώπων, ολόκληρης της Γης.


Πρόκειται για ένα ιδανικό κοινό και στο χριστιανισμό και στο μαρξισμό και στον καπιταλισμό. Μόνο που ο καθένας τους αντιλαμβάνεται τούτη την ενότητα στη βάση μιας διαφορετικής ιδεολογίας και κοσμοθεωρίας. Και, βέβαια, αυτή η ενότητα δε θα είναι ούτε πλήρης ούτε σταθερή αν δε συντελεστεί στη βάση της οικονομικής ενότητας, που είναι η αναγκαία προϋπόθεση για κάθε άλλης μορφής ενότητα.


Ακόμα και στην πατρική οικογένεια δεν είναι δυνατό να υπάρξει ενότητα αν τη συνοχή της τη διαβρώνουν παράγοντες οικονομικής τάξεως. Ο μαρξισμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια εμφατική επισήμανση της πρωταρχικότητας του οικονομικού παράγοντα στα πάντα. Και είναι κωμικό να τον αμφισβητούν άνθρωποι που ολόκληρη τη ζωή τους τη δομούν γύρω από ένα χρηματοκιβώτιο, και και μια φορά γύρω από μια και μοναδική λίρα ή από έναν κηπάκο ευτελούς αξίας.


Αν το έθνος είναι μια έννοια που ανήκει πλέον στην αρχαιολογία της σκέψης, πράγμα που δημιουργεί την ανάγκη της επικάλυψης της απ' την πάντα δρώσα επικαιρότητα του συναισθήματος (μόνο το συναίσθημα θα δικαιολογούσε την προσκόλλησή μας στην έννοια της εθνότητας, που κατάντησε έννοια περίπου… ερωτική), η έννοια του κράτους, αντίθετα, είναι πάντα επίκαιρη και πάντα δρώσα.


Πώς θα ήταν δυνατό να οριστούν με σαφήνεια τα συναισθήματα; Η έκφραση, για παράδειγμα, «αγαπώ την Ελλάδα» (νοούμενη ως έθνος) δεν έχει μεγαλύτερη αξία από την έκφραση «αγαπώ τη Μαρία». Και οι δύο εκφράσεις είναι το ίδιο δυσπερίγραπτες λο­γικά, γιατί είναι το ίδιο συναισθηματικές.


Και επειδή κάτι πρέπει ν' αγαπάει κανείς σε τούτο τον κόσμο, όταν δεν είναι σε θέση να αγαπήσει τις γυναίκες (και οι γυναίκες τους άντρες) καταλήγει τελικά ν' αγαπήσει μέχρι παραφροσύνης… τη σημαία, το στέμμα και άλλα τέτοια φετίχ, αποδεικνυόμενος γνήσιος ειδωλολάτρης. Παρά ταύτα, έχει την αξίωση να τον αντιμετωπίζουμε ως πολιτισμένο άνθρωπο. Ε, όχι. Πάει πολύ. Είναι τόσο βάρβαρος, όσο και ο Αφρικανός αν­θρωποφάγος.


Γιατί, αν δεν ήταν ανθρωποφάγος δε θα επιθυμούσε να «φάει τον εχθρό», ή να τον «πετάξει στη θάλασσα» (δηλαδή να τον πνίξει σαν γατί) ή να του «πιει το αίμα» σαν βρικόλακας. Ας το καταλάβουμε καλά: Ο εθνικισμός είναι πρωτογονισμός και βαρβαρότητα, κυρίως όταν ο «εθνικόφρων» είναι τόσο βλαξ, που να μην μπορεί να καταλάβει πως πίσω απ' αυτό τον πρωτόγονο συναισθηματισμό κρύβονται τα πεζά σχέδια τον οικονομικά ισχυρών.


Η ομηρική λέξη κράτος, λοιπόν, σημαίνει στην κυριολεξία ισχύς, δύναμη, εξουσία, βία, κυριαρχία. (Η λέξη παράγεται απ» το ρήμα κρατώ που σημαίνει είμαι ισχυρός, είμαι δυνατός, είναι κυρίαρχος.) Αν το έθνος είναι έννοια συναισθηματική, που έγινε τέτοια από εκπεσμό του αρχικού φυλετικού και στη συνέχεια του πολιτιστικού της περιεχομένου, το κράτος είναι έννοια λογική μέχρι παραλογισμού.


Τίποτε δεν είναι πιο υπαρκτό, πιο βασανιστικό και πιο καταπιεστικό απ' το σύγχρονο κράτος, σ' όλες του τις μορφές. Σε τελική ανάλυση, κράτος είναι οι νόμοι του κράτους, οι χωροφύλακες του κράτους, οι δεσμοφύλακες του κράτους. Και οι… παπάδες του κράτους, στην περίπτωση που οι παπάδες πλην της πνευματικής θέλουν να ασκούν και κοσμική εξουσία, καλή ώρα σαν τους δικούς μας δεσποτάδες, που ολοένα και περισσότερο απομακρύνονται απ' τό πνεύμα και ολοένα και περισσότερο πλησιάζουν το… οινόπνευμα. (Το καλό κρασί θέλει και καλό φαΐ, λέει ο λαός.)


Παρόλο που το κράτος στηρίζεται συναισθηματικά στο έθνος, στις περιπτώσεις εκείνες που, όπως εδώ, δεν μπορεί να στηριχτεί σ' αυτό ούτε φυλετικά ούτε πολιτιστικά, αδιαφορεί πλήρως για το έθνος. Και μη μου πείτε πως οι υδροκέφαλοι «κρατικοί λειτουργοί» εδώ στην Ελλάδα των Ελλήνων κομπιναδόρων πιστεύουν έστω και μια λέξη απ' αυτά, που λένε στους εκφωνούμενους κατά τις εθνικές επετείους λόγους.


Πρόκειται, απλώς, για λόγια παχιά που απευθύνονται σε εγκέφαλους αδύνατους. Και καμιά φορά, πρόκειται για λόγια παχιά που κυοφορούνται σε εγκέφαλους αδύνατους και απευθύνονται σε εγκέφαλους το ίδιο αδύνατους. (Είναι η περίπτωση των «εθνικών» άλογων λόγων του Γ. Παπαδόπουλου και των περί αυτόν κρετίνων.).


ΚΑΠΟΥ, λοιπόν, τα πράγματα έχουν μπλέξει επικίνδυνα. Τόσο που εδώ στην Ελλάδα να μην ξέρουμε πια που σταματάει το κράτος και που αρχίζει το έθνος – και αντίστροφα. Έτσι, τα κρατικά τα βαφτίζουμε εθνικά, ενώ τα εθνικά δεν είναι παρά κρατικά. Κουλουβά­χατα, κατά το δη λεγόμενο. Μ' άλλα λόγια, ακόμα δεν καταλάβαμε πως Έλληνας, έτσι πεζά, είναι ο καθένας που έχει την ελληνική υπηκοότητα, που υπακούει, δηλαδή, στους νόμους του ελληνικού κράτους, άσχετα απ' τη φυλετική του προέλευση.


Εν τούτοις θέλουμε τους Έλληνες να υπακού­ουν και στους «νόμους του αίματος», ως γνήσιοι Αφρικανοί. Και παρά ταύτα δε μας πετούν με τις κλωτσιές απ' την ΕΟΚ, κι απ' όπου αλλού υπάρχουν πολιτισμένοι άνθρωποι.


Ο Γεράσιμος Κακλαμάνης στο επίμοχθο και σχολαστικά τεκμηριωμένο έργο του «Επί της δομής του Νεοελληνικού Κράτους» (έκδοση του συγγραφέα) λέει: «Η συνεπής επιδίωξη της θρησκευτικής κλειστότητας στην τουρκοκρατία, ενώ διατήρησε την εθνική συνείδηση μεγάλων τμημάτων του ανά την Μικρά Ασία ελληνισμού, επί των Βαλκανίων επέφερε ένα αξεδιάλυτο συνειδησιακό μείγμα μεταξύ Ελλήνων, Σλάβων, Βλάχων, Αλβανών», κλπ.


Και συνεχίζει: «Η κατάσταση του νεοελληνικού εθνισμού των πρώτων επαναστατικών χρόνων ήταν η συνειδησιακή πολλαπλότητα διαφόρων τμημάτων του ελληνισμού και συνεπώς η μη ύπαρξη συγκεκριμένης ιδεολογίας». Και διερωτάται ευλόγως: «Ποια εξωτερική πολιτική μπορεί να έχει μια χώρα μειονοτήτων;». Και διευκρινίζει αλλού: «Οι πολιτικοί δε δημιουργούν Ιστορία. Απλώς την υπηρετούν».


Εδώ όμως, ούτε ο λαός δημιουργεί ενσυνείδητα Ιστορία. Διότι υπηρετεί τους πολιτικούς και όχι τον εαυτό του. Και η νεοελληνική Ιστορία δεν υπακούει σε καμιά πρόθεση. Απλώς, αναφύεται τυχαία και αναγκαία, όπως το χορταράκι στους αγρούς. Η νεοελληνική Ιστορία είναι… αγροτική ιστορία στην πιο απόλυτη κυριολεξία.


http://www.koutipandoras.gr/article/122034/i-omada-aimatos-ton-katharoaimon-ellinon







Σάββατο 16 Αυγούστου 2014

Σαν σήμερα, το 1936 ο φασίστας Μεταξάς καίει σε όλη την Ελλάδα βιβλία!







Στις 16 Αυγούστου  1936 ο δικτάτορας Μεταξάς, μιμούμενος τις πρακτικές του Αδόλφου Χίτλερ, οργανώνει σε πλατείες μεγάλων πόλεων της χώρας, το κάψιμο βιβλίων με «ανθελληνικό» περιεχόμενο. Ανάμεσά τους, βιβλία των Γκαίτε, Σω, Φρόιντ, Τολστόι.


Όπως διαβάζουμε στα Χρονικα, χαρακτηριστικά βιβλία που κάηκαν ήταν:







- Η «Ζωή εν Τάφω» του Στρατή Μυριβήλη, πιθανώς επειδή ήταν αντιπολεμικό βιβλίο


- Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έργο που κατεξοχήν στρέφεται κατά της εξουσίας (γενικότερα, όπως θα φανεί παρακάτω, η αρχαία γραμματεία βρέθηκε στο στόχαστρο του καθεστώτος)


- Έργα του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη και του Ξενοφώντα. Υπήρξε ρητή διαταγή να μη διδαχθεί ο «Επιτάφιος» του Περικλή στα σχολεία, για να μην τον εκλάβουν οι μαθητές ως έμμεση αποδοκιμασία των μηχανισμών του κράτους


- Για προφανείς λόγους, το συνολικό έργο του Καρλ Μαρξ, καθώς και άλλα βιβλία με μαρξιστικό περιεχόμενο


- Η «Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου, έργο που απαγορεύτηκε κατά περιόδους ανά τον κόσμο και συνάντησε αντιδράσεις από την Εκκλησία, συντηρητικούς φορείς κλπ., λόγω της θεωρίας του Δαρβίνου περί συγγένειας του ανθρώπου με τον πίθηκο


- Έργα του Σίγκμουντ Φρόιντ (προφανώς οι ψυχοσεξουαλικές θεωρίες του κρίθηκαν ανήθικες), του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο (λόγω του κοινωνικού σχολιασμού των έργων του), του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Ανατόλ Φρανς, του Χάινριχ Χάινε, των Μαξίμ Γκόρκι, Λέον Τολστόι και Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (και μόνο η εθνικότητά τους ήταν αρκετή), του Γκαίτε και του Ιμάνουελ Καντ.





Είναι φανερό ότι η "επιλογή" των "ανθελληνικών βιβλίων, πέρα από τον αντικομουνισμό είχε μπόλια στοιχεία που έδειχναν την αμορφωσιά, το μίσος στην ελληνική κριτική σκέψη, των ανθρώπων του καθεστώτος αλλά και του ίδιου του Μεταξά.



Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com/2014/08/1936.html#ixzz3AaxZgmYy

Τρίτη 5 Αυγούστου 2014

Η «οργή» του Noam Chomsky









Ο διάσημος Αμερικάνος φιλόσοφος, πολιτικός αναλυτής και ακτιβιστής Noam Chomsky δημοσίευσε στο περιοδικό Znet ένα εκτενές κείμενο για την υποκρισία των ΗΠΑ -και της δύσης γενικότερα- σε σχέση με τις περιπτώσεις της Ουκρανίας και της Γάζας, αναφέροντας μια σειρά από περιστατικά που δεν είναι γνωστά στην ευρύτερη κοινή γνώμη. Θεωρήσαμε ότι η αξία του κειμένου είναι μεγάλη και πήραμε την άδεια του περιοδικού να το μεταφράσουμε για το ελληνικό κοινό:


Σχεδόν κάθε μέρα γινόμαστε μάρτυρες νέων φοβερών εγκλημάτων αλλά μερικά από αυτά είναι τόσο ειδεχθή, φριχτά και κακόβουλα που καλύπτουν όλα τα άλλα. Ένα από αυτά τα σπάνια γεγονότα έλαβαν χώρα στις 17 Ιουλίου, όταν η πτήση MH17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών καταρρίφθηκε στην ανατολική Ουκρανία, σκοτώνοντας 298 ανθρώπους.




Οι «υπερασπιστές της αρετής» στον Λευκό Οίκο εξέφρασαν την «οργή τους για την αδιανόητη αυτή πράξη» στην οποία απέδωσαν «Ρωσική υποστήριξη». Ο Πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ άστραψε και βρόντηξε λέγοντας ότι «όταν 298 πολίτες σκοτώνονται» μετά από μια «τρομακτική κατάρριψη» πολιτικού αεροσκάφους «δεν πρέπει να σταματήσουμε μέχρι ο ένοχος να βρεθεί και να προσαχθεί στη δικαιοσύνη». Κάλεσε επίσης τον Putin να δώσει ένα τέλος στην ντροπιαστική προσπάθεια να αποφύγει τις σαφέστατες ευθύνες του.




Η αλήθεια είναι ότι ο «εκνευριστικός μικρός ανθρωπάκος» με την «ποντικόφατσα» (Timothy Garton Ash) έχει ζητήσει τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας αλλά αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει εξαιτίας των κυρώσεων που γενναία επέβαλε μια χώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την ώρα που οι ευρωπαϊκές χώρες φοβήθηκαν να το πράξουν.




Στο CNN ο πρώην Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, William Tayor διαβεβαίωσε τον κόσμο ότι ο Putin «είναι σαφώς υπεύθυνος για την κατάρριψη του αεροσκάφους». Για εβδομάδες τα πρωτοσέλιδα αναφέρονταν στην αγωνία των οικογενειών, τις διεθνείς προσπάθειες για την ανάκτηση των σωρών και την οργή για το αποτρόπαιο έγκλημα που «άφησε άφωνο» τον κόσμο με καθημερινά ρεπορτάζ που μετέδιδαν και την πιο αποτρόπαια λεπτομέρεια.




Κάθε εγγράμματος όμως… και σίγουρα κάθε συντάκτης ή σχολιαστής θα έπρεπε να υπενθυμίσει αμέσως μια άλλη περίπτωση, όταν ένα αεροσκάφος καταρρίφθηκε με συγκρίσιμες απώλειες: Την πτήση 655 της Iran Air που οδήγησε στο θάνατο 290 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων και 66 παιδιών. Καταρρίφθηκε στον Ιρανικό εναέριο χώρο σε μια σαφέστατα εμπορική αεροπορική πτήση. Το έγκλημα όμως τότε δεν αντιμετωπίστηκε «με την υποστήριξη των ΗΠΑ» ούτε υπήρχαν αμφιβολίες για τον υπεύθυνο. Ήταν ένας κατευθυνόμενος πύραυλος του USS Vincennes που βρισκόταν στα ιρανικά ύδατα στον Περσικό Κόλπο.




Ο Διοικητής ενός κοντινού σκάφους των ΗΠΑ, ο David Carlson, κατά την διάρκεια της έρευνας κατέθεσε ότι «αναρωτήθηκε φωναχτά εκφράζοντας την δυσπιστία του» όταν «το Vincennes ανακοίνωσε την πρόθεσή του» να επιτεθεί σε ένα προφανέστατα πολιτικό αεροσκάφος. Σκέφτηκε ότι το «Ρομπο-κρούιζερ» (σ.μ. εκ του «Ρόμπο-κοπ») όπως ονόμαζαν μεταξύ τους το Vincennes εξαιτίας της επιθετικής του συμπεριφοράς «ένοιωσε την ανάγκη να αποδείξει την αποτελεσματικότητα του Aegis (ενός εξελιγμένου αντιαεροπορικού συστήματος για καταδρομικά πλοία) στον Περσικό Κόλπο και θεώρησε ότι αυτή ήταν η ευκαιρία να δείξει την αξία του».




Δύο χρόνια αργότερα ο Διοικητής του Vincennes και ο επικεφαλής αξιωματικός για την αεράμυνα έλαβαν το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής «για την εξαιρετικά αξιέπαινη συμπεριφορά κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους» και την «ήρεμη επαγγελματική ατμόσφαιρα» κατά την περίοδο όπου καταρρίφθηκε το Airbus, το οποίο δεν αναφέρθηκε κατά την βράβευση.




Ο Πρόεδρος Reagan κατηγόρησε τους Ιρανούς και υπερασπίστηκε τις αποφάσεις του καταδρομικού το οποίο «ακολούθησε πάγιες εντολές και ευρέως γνωστές διαδικασίες προκειμένου να προστατευθεί από ενδεχόμενη επίθεση». Ο διάδοχός του, ο G.Bush, διακήρυξε ότι «δεν πρόκειται ποτέ να ζητήσω συγνώμη εκ μέρους των ΗΠΑ -δεν με νοιάζει ποια είναι τα γεγονότα… δεν είμαι τύπος που ζητάει συγνώμη εκ μέρους της Αμερικής».




Χωρίς υπεκφυγές, σε αντίθεση με τους βάρβαρους της Ανατολής.




Υπήρξαν λίγες αντιδράσεις: χωρίς οργή, χωρίς απεγνωσμένες αναζητήσεις για τις σωρούς, χωρίς παθιασμένες καταγγελίες των υπευθύνων, χωρίς δακρύβρεχτους θρήνους από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ για την «τεράστια και συγκινητική απώλεια». Οι Ιρανικές κατηγορίες επισημάνθηκαν ορισμένες φορές αλλά απορρίπτονταν ως «στερεοτυπικές επιθέσεις κατά των ΗΠΑ» (Philip Shenon, New York Times).




Αυτό το ασήμαντο γεγονός άξιζε μονάχα μερικές σκόρπιες αναφορές στα ΜΜΕ των ΗΠΑ σε σχέση με ένα τεράστιο και πραγματικό έγκλημα στο οποίο ο δαιμονικός εχθρός ίσως έχει έμμεση συμμετοχή.




Μια εξαίρεση ήταν η London Daily Mail στην οποία ο Dominick Lawson έγραψε ότι οι «απολογητές του Putin» μπορεί να αναφέρουν την επίθεση στην Iran Air, αλλά η σύγκριση στην πραγματικότητα δείχνει τις υψηλές ηθικές μας αξίες σε αντίθεση με τους μίζερους Ρώσους που προσπαθούν να αποφύγουν τις ευθύνες τους για την MH17 ενώ η Ουάσιγκτον αμέσως ανακοίνωσε ότι το αμερικανικό καταδρομικό κατέρριψε το ιρανικό αεροσκάφος - δικαιωματικά. Τι πιο ισχυρό αποδεικτικό στοιχείο θα μπορούσε να επιδείξει κανείς προκειμένου να αποδείξει την «αρχοντιά» μας σε σχέση με την διαφθορά τους;




Γνωρίζουμε γιατί οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι μάχονται στις χώρες τους αλλά κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί για ποιο λόγο το Vincennes βρισκόταν στα Ιρανικά χωρικά ύδατα. Η απάντηση είναι απλή. Υπερασπιζόταν τον φίλο της Ουάσιγκτον, Saddam Hussein, κατά την δολοφονική επιθετικότητα του κατά του Ιράν. Για τα θύματα η κατάρριψη δεν ήταν μικρή υπόθεση. Ήταν σημαντικός παράγοντας προκειμένου το Ιράν να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει να μάχεται άλλο, σύμφωνα με τον ιστορικό Dilip Hiro.




Αξίζει να θυμηθούμε την αφοσίωση της Αμερικής στον φίλο της Saddam. Ο Reagan τον έβγαλε από τη λίστα των τρομοκρατών ώστε να μπορεί να δέχεται βοήθεια προκειμένου να συνεχίσει την επίθεσή του στο Ιράν και αργότερα αρνήθηκε να αναγνωρίσει τα φριχτά εγκλήματα κατά των Κούρδων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης χημικών όπλων, μπλοκάροντας το καταδικαστικό ψήφισμα του Κογκρέσου. Επίσης αναγνώρισε στον Saddam προνόμιά που μέχρι τότε είχε μόνο το Ισραήλ: Δεν υπήρξε σοβαρή αντίδραση όταν το Ιράκ επιτέθηκε με πυραύλους στο USS Stark σκοτώνοντας 37 άτομα από το πλήρωμα, όπως ακριβώς έγινε και με το USS Liberty που δέχτηκε επαναλαμβανόμενες επιθέσεις από ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη και τορπίλες το 1967, σκοτώνοντας σε αυτή την περίπτωση 34 ανθρώπους.




Ο διάδοχος του Reagan, Bush, προσέφερε ακόμα περισσότερη βοήθεια στον Saddam, που τη χρειαζόταν επειγόντος μετά την προκήρυξη του πολέμου στο Ιράν. Ο Bush επίσης προσκάλεσε Ιρακινούς πυρηνικούς επιστήμονες στις ΗΠΑ για εξειδικευμένη εκπαίδευση στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Τον Απρίλιο του 1990 ο Bush έστειλε μια αντιπροσωπεία του Κογκρέσου με επικεφαλής τον μετέπειτα υποψήφιο για το χρίσμα ρεπουμπλικάνο, Bod Dole, προκειμένου να μεταφέρει τους θερμούς του χαιρετισμούς προς τον φίλο του Saddam, να τον διαβεβαιώσει ότι θα πρέπει να αγνοεί την κριτική των «υπεροπτικών και χαϊδεμένων ΜΜΕ» και να τον ενημερώσει ότι η κριτική είχε αφαιρεθεί από τη Φωνή της Αμερικής. Όλα αυτά συνέχισαν μέχρι ο Saddam να μετατραπεί σε ένα νέο Hitler λίγους μήνες αργότερα μην υπακούοντας πια σε εντολές, ή ίσως παρεξηγώντας τες, οπότε και εισέβαλε στο Κουβέιτ, με τις γνωστές συνέπειες, που παρόλο που αξίζει να ανακεφαλαιώσουμε θα τις αφήσω για τώρα στην άκρη.




Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα περιστατικών που χάθηκαν στη λήθη. Ένα από αυτά είναι η πτήση των Αερογραμμών της Λιβυής που χάθηκε σε μια αμμοθύελλα το 1973 όταν χτυπήθηκε από ισραηλινά jet εφοδιασμένα με αμερικανικό οπλισμό δύο λεπτά πριν φτάσει στον προορισμό της, στο Κάιρο. Τότε τα θύματα ήταν μόνο 110 άνθρωποι. Το Ισραήλ είχε κατηγορήσει τον Γάλλο πιλότο με την βοήθεια των New York Times που υποστήριξαν ότι η κίνηση του Ισραήλ ήταν «στη χειρότερη περίπτωση… μια πράξη αναισθησίας που ούτε η βαρβαρότητα των προηγούμενων ενεργειών των Αράβων δεν μπορεί να δικαιολογήσει». Το περιστατικό ξεχάστηκε γρήγορα στις Ηνωμένες Πολιτείες με λίγη κριτική. Όταν η πρωθυπουργός του Ισραήλ, Golda Meir, έφτασε στις ΗΠΑ τέσσερις ημέρες αργότερα βρέθηκε αντιμέτωπη με κάποιες ενοχλητικές ερωτήσεις αλλά επέστρεψε στο σπίτι της με δώρο μερικά νέα στρατιωτικά αεροσκάφη.




Οι αντιδράσεις ήταν ανάλογες και όταν η αγαπημένη των ΗΠΑ τρομοκρατική οργάνωση της Αγκόλα UNITA ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε δύο πολιτικά αεροσκάφη περίπου την ίδια περίοδο.




Επιστρέφοντας στο αυθεντικά φρικτό έγκλημα (στην Ουκρανία) οι New York Times ανέφεραν ότι ο Αμερικάνος Πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη «πνίγηκε (από συγκίνηση) καθώς μιλούσε για τα παιδιά που πέθαναν από τη συντριβή της πτήσης των Μαλαισιανών Αερογραμμών (και) ο υπουργός των Εξωτερικών της Ολλανδίας, Frans Timmermans, μπορούσε μετά βίας να συγκρατήσει την οργή του βλέποντας εικόνες με ανθρώπους να παίρνουν τις βέρες από τα δάχτυλα των θυμάτων».




Στην ίδια συνεδρίαση, συνεχίζει το ρεπορτάζ, υπήρχε επίσης «μια απαγγελία ονομάτων και ηλικιών παιδιών που σκοτώθηκαν στην διάρκεια της τελευταίας επίθεσης των Ισραηλινών στη Γάζα». Η μόνη αντίδραση, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ήρθε από τον Παλαιστίνιο απεσταλμένο, Riyad Mansour, που σταμάτησε για λίγο (συγκινημένος) την απαγγελία.




Η επίθεση των Ισραηλινών στη Γάζα αυτό τον Ιούλιο ωστόσο προκάλεσε και την αντίδραση της Ουάσιγκτον. Ο πρόεδρος Ομπάμα «επανέλαβε την “έντονη καταδίκη“ του για τις ρουκέτες και τις επιθέσεις από τα τούνελ που έκαναν κατά του Ισραήλ οι στρατιώτες της Χαμάς», όπως δημοσιεύει το The Hill. «Επίσης εξέφρασε την “αυξανόμενη ανησυχία” του σχετικά με τον αριθμό νεκρών αμάχων στη Γάζα», χωρίς όμως να καταδικάζει. Η Γερουσία συμπλήρωσε την εικόνα αποφασίζοντας ομόφωνα να υποστηρίξει τις ενέργειες του Ισραήλ, καταδικάζοντας «την απρόκλητη εκτόξευση ρουκετών κατά του Ισραήλ» από τη Χαμάς, καλώντας ταυτόχρονα «τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Mahmoud Abbas να διαλύσει την συμφωνία ενότητας με τη Χαμάς και να καταδικάσει τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ».




Όσο για το Κογκρέσο, ίσως θα έπρεπε να συνταχθούμε με το 80% της κοινής γνώμης που αποδοκιμάζει τις επιδόσεις του, αν και η λέξη «αποδοκιμάζω» είναι μάλλον πολύ ήπια σε αυτή την περίπτωση. Αλλά προς υπεράσπιση του Obama ίσως ο ίδιος να μη γνωρίζει τη κάνει το Ισραήλ στη Γάζα με τα όπλα που έχει την ευγένεια να του προσφέρει. Άλλωστε στηρίζεται στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες που είναι πολύ απασχολημένες να συλλέγουν τηλεφωνικές συνομιλίες και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τους πολίτες οπότε δεν υπάρχει χρόνος για άλλες υποθέσεις. Ίσως σε αυτή την περίπτωση να έχει μια αξία να πούμε ξανά αυτά που θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουμε.




Ο στόχος του Ισραήλ είναι εδώ και καιρό πολύ απλός: Η βήμα-βήμα επιστροφή στον «κανόνα» (αν και τώρα μπορεί να ζητάει ακόμα περισσότερα). Ποιος είναι όμως ο «κανόνας»;




Για τη Δυτική Όχθη ο «κανόνας» υπαγορεύει την συνέχιση της παράνομης κατασκευής οικισμών και υποδομών έτσι ώστε να γίνει εφικτή η ενσωμάτωση τους με το Ισραήλ, όποια αξία και αν έχει αυτή, εξωθώντας ταυτόχρονα τους Παλαιστίνιους σε υποβαθμισμένες γειτονιές όπου θα τους επιβάλλεται καταστολή και βία.




Τα τελευταία 14 χρόνια ο «κανόνας» έλεγε ότι οι Ισραηλινοί σκοτώνουν πάνω από δύο παιδιά παλαιστινίων την εβδομάδα. Η πιο πρόσφατη ισραηλινή κτηνωδία ξεκίνησε μετά την βίαιη δολοφονία τριών ισραηλινών παιδιών που ζούσαν σε ένα εποικισμό στην υπό κατοχή περιοχή της Δυτικής Όχθης. Ένα μήνα πριν δύο παλαιστινιακά παιδιά δολοφονήθηκαν στην πόλη της Ραμάλας στη Δυτική Όχθη αλλά αυτό δεν έφερε δημοσιότητα, δικαιολογημένα αφού αποτελεί ρουτίνα. «Η θεσμοθετημένη περιφρόνηση για τις ζωές των Παλαιστινίων στην δύση μας βοηθάει να κατανοήσουμε όχι μόνο γιατί οι παλαιστίνιοι καταφεύγουν στη βία» αναφέρει ο σεβάσμιος αναλυτής για τη Μέση Ανατολή, Mouin Rabbani «αλλά και την πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας».




Λίγο-λίγο (αυτή η περιφρόνηση της δύσης) επέτρεψε στο Ισραήλ να επιταχύνει το σχέδιό του για τον χωρισμό της Γάζας από τη Δυτική Όχθη. Αυτό το πρόγραμμα συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό πάντα με την υποστήριξη των ΗΠΑ από τότε που η Αμερική και το Ισραήλ αποδέχτηκαν την συμφωνία του Όσλο, που περιέγραφε τις δύο περιοχές ως μια αναπόσπαστη εδαφική ενότητα. Μια ματιά στον χάρτη εξηγεί αυτό το σκεπτικό. Η Γάζα προσφέρει την μοναδική πρόσβαση των Παλαιστινίων στον υπόλοιπο κόσμο, οπότε αν οι δύο περιοχές χωριστούν όποια αυτονομία και αν επιτρέψει το Ισραήλ στους κατοίκους της Δυτικής Όχθης αυτοί θα βρίσκονται στην πραγματικότητα φυλακισμένοι μεταξύ εχθρικών κρατών, του Ισραήλ και της Ιορδανίας. Η φυλάκιση αυτή μπορεί να γίνει ακόμα πιο ασφυκτική όσο το Ισραήλ συνεχίζει το συστηματικό πρόγραμμα εξώθησης Παλαιστινίων από την Κοιλάδα του Ιορδάνη και την βήμα-βήμα αποίκησή του.




Ο «κανόνας» στη Γάζα περιγράφεται με λεπτομέρειες από τον Νορβηγό ηρωικό χειρούργο, Mads Gilbert, που εργάστηκε στο κεντρικό νοσοκομείο της Γάζας κατά την διάρκεια των πιο ειδεχθών εγκληματικών επιθέσεων και που επέστρεψε εκεί για την κρίση αυτών των ημερών. Τον Ιούνιο του 2014, λίγο πριν την πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ κατέθεσε μια αναφορά για την κατάσταση του συστήματος υγείας της Γάζας στο UNRWA, τον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών που προσπαθεί απεγνωσμένα και με ελάχιστα κεφάλαια για τη φροντίδα των προσφύγων.




«Τουλάχιστον το 57% των νοικοκυριών στη Γάζα είναι σε κατάσταση επισιτιστικής ανασφάλειας και περίπου το 80% είναι πλέον αποδέχτες της ανθρωπιστικής βοήθειας» αναφέρει ο Gilbert. «Η επισιτιστική ανασφάλεια και η αύξηση της φτώχειας σημαίνει επίσης ότι οι περισσότεροι κάτοικοι δεν μπορούν να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες σε θερμίδες, ενώ το 90% του νερού στη Γάζα έχει κριθεί ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση». Η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη αφού το Ισραήλ χτυπάει ξανά τις εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, αφήνοντας πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους κάτω από το όριο των παροχών που είναι απαραίτητες για τη ζωή.




Ο Gilbert αναφέρει ότι «τα παιδιά της Γάζας υποφέρουν. Ένα μεγάλο ποσοστό επηρεάζεται από το τεχνικό υποσιτιστικό καθεστώς που επιβάλλεται από το Ισραήλ με τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Η αναιμία στα παιδιά κάτω των δύο ετών στη Γάζα είναι τουλάχιστον στο 72,8%, ενώ οι αποβολές, ο νανισμός και η έλλειψη βάρους έχουν μετρηθεί στα 34,3%, 31,4% και 31,45% αντίστοιχα». Και η κατάσταση χειροτερεύει καθώς η έρευνα προχωράει.




Ο διακεκριμένος δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Raji Sourani, που παρέμεινε στη Γάζα κατά την περίοδο των ετών όπου το Ισραήλ επέβαλλε την κτηνωδία και τον τρόμο αναφέρει «Η πιο συνηθισμένη κατηγορία που άκουγα όταν άρχισαν οι συζητήσεις για κατάπαυση του πυρός ήταν «προτιμάμε να πεθάνουμε από το να επιστρέψουμε στην κατάσταση που είμασταν πριν από αυτόν τον πόλεμο. Δεν το θέλουμε πια αυτό. Δεν έχουμε αξιοπρέπεια, περηφάνεια. Είμαστε απλώς στόχοι και μάλιστα πολύ φτηνοί στόχοι. Είτε η κατάσταση θα βελτιωθεί είτε καλύτερα να πεθάνουμε». Και σας μιλάω για διανοούμενους, ακαδημαϊκούς, απλούς πολίτες. Όλοι έλεγαν το ίδιο».




Ανάλογα αισθήματα έχουν εκφραστεί και στο παρελθόν: είναι καλύτερο να πεθάνεις με αξιοπρέπεια από το να στραγγαλιστείς σιγά-σιγά από το βασανιστή σου.




Για τη Γάζα ο στόχος του «κανόνα» εξηγήθηκε ευθέως από τον Dow Weissglass, έμπιστο του Ariel Sharon, τον άνθρωπο που διαπραγματεύτηκε την απόσυρση των Ισραηλινών εποίκων από τη Γάζα το 2005 η οποία τότε χαιρετήθηκε ως μια μεγάλη χειρονομία του Ισραήλ. Η απόσυρση στην πραγματικότητα δημιούργησε ένα «εθνικό τραύμα» που γελοιοποιήθηκε αναλόγως από τους Ισραηλινούς σχολιαστές, μεταξύ των οποίων ήταν και ο κορυφαίος κοινωνιολόγος του Ισραήλ, ο αείμνηστος Baruch Kimmerling.




Αυτό που έγινε στην πραγματικότητα ήταν ότι τα Ισραηλινά γεράκια, με επικεφαλής τον Sharon, συνειδητοποίησαν ότι θα ήταν λογικό να μεταφέρουν τους παράνομους κοστοβόρους οικισμούς από την κατεστραμμένη Λωρίδα της Γάζας σε επιδοτούμενους οικισμούς σε άλλα μέρη των κατεχόμενων εδαφών, τα οποία το Ισραήλ προτίθεται να διατηρήσει. Αλλά αντί απλά να τους μεταφέρουν, κάτι που θα ήταν απλό, ήταν σαφέστατα πιο χρήσιμο να παρουσιαστεί στον κόσμο η εικόνα μικρών παιδιών που παρακαλούσαν τους στρατιώτες να μην καταστρέψουν τα σπίτια τους αντί για κραυγές «ποτέ ξανά» που θα έφερναν αυτονόητες επιπλοκές. Αυτό που κάνει αυτή τη φάρσα τόσο προφανή είναι ότι είχε επαναληφθεί όταν το Ισραήλ έπρεπε να εκκενώσει το Αιγυπτιακό Σινά το 1982. Ωστόσο (η σκηνοθεσία αυτή) ήταν αποτελεσματική για το κοινό που απευθυνόταν εντός και εκτός της Αμερικής.




Ο Weissglass προσέφερε την δική του περιγραφή για την μεταφορά των οικισμών από τη Γάζα σε άλλα κατεχόμενα εδάφη: «Αυτό που συμφωνήθηκε στην πραγματικότητα με τους Αμερικάνους ήταν ότι δεν θα αμφισβητηθούν ποτέ ξανά οι βασικοί οικισμοί που βρίσκονται στην Δυτική Όχθη και ότι για τους υπόλοιπους θα συζητήσουμε ξανά όταν οι Παλαιστίνιοι μετατραπούν σε Φινλανδούς»- αλλά όχι οποιοδήποτε είδος Φιλανδών, σε ένα ειδικό που αποδέχεται ήσυχα τους κανόνες μιας ξένης δύναμης. «Σημασία έχει η δέσμευση της πολιτικής διαδικασίας» συνεχίζει ο Weissglass. «Και παγώνοντας τη διαδικασία αποτρέπεις την εγκαθίδρυση ενός Παλαιστινιακού κράτους αποφεύγοντας μαζί την συζήτηση για τους πρόσφυγες, τα σύνορα και την Ιερουσαλήμ. Ουσιαστικά το συνολικό πακέτο που ονομάζεται Παλαιστινιακό κράτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, έχει αφαιρεθεί από την ημερήσια διάταξη μας επ’ αόριστον. Και όλα αυτά με την επικύρωση του προέδρου Bush και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου.




Ο Weissglass εξήγησε επίσης ότι οι κάτοικοι της Γάζας θα παραμείνουν «σε δίαιτα, αλλά δεν θα πρέπει να πεθάνουν στην πείνα» - κάτι που δεν θα βοηθούσε την φήμη του Ισραήλ. Με την περιβόητη τεχνική αποτελεσματικότητα τους οι Ισραηλινοί εμπειρογνώμονες καθόρισαν με ακρίβεια πόσες θερμίδες θα πρέπει να δέχονται οι Παλαιστίνιοι καθημερινά ίσα για να επιβιώνουν, στερώντας επίσης τα φάρμακα και ό,τι άλλο θα χρειάζονταν για να ζούνε αξιοπρεπώς. Ο Ισραηλινός στρατός τους περιορίζει από στεριάς, θάλασσας και αέρος δημιουργώντας αυτό που ο Βρετανός Πρωθυπουργός, David Cameron, περιέγραψε ως στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Η απόσυρση του Ισραήλ το άφησε απόλυτο κυρίαρχο της Γάζας επιβάλλοντας την δύναμη ενός κατοχικού στρατού υπό το διεθνές δίκαιο. Και για να κλείσουν καλά οι τοίχοι της φυλακής οι Ισραηλινοί απέκλεισαν τους Παλαιστίνιους από μια ευρύτερη περιοχή κατά μήκος των συνόρων συμπεριλαμβανομένου και του ενός τρίτου των σπάνιων καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Γάζας. Η δικαιολογία είναι η ασφάλεια των Ισραηλινών, η οποία όμως θα μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου καλά με τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας από την πλευρά των Ισραηλινών συνόρων, ή ακόμα καλύτερα τερματίζοντας την άγρια πολιορκία και τις άλλες τιμωρίες.




Η επίσημη αφήγηση λέει ότι μετά την γενναιόδωρη κίνηση των Ισραηλινών και την παράδοση της Γάζας στους Παλαιστίνιους -με την ελπίδα ότι θα δημιουργούσαν μια αναπτυσσόμενη κοινωνία- αποκαλύφθηκε η αληθινή τους φύση αναγκάζοντας τους Ισραηλινούς να τους βομβαρδίζουν προκειμένου να γίνουν μάρτυρες και να δυσφημιστεί το Ισραήλ. Η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική.




Λίγες εβδομάδες αφού τα Ισραηλινά στρατεύματα αποσύρθηκαν κρατώντας τον έλεγχο οι Παλαιστίνιοι διέπραξαν ένα μεγάλο έγκλημα. Τον Ιανουάριο του 2006 ψήφισαν με λάθος τρόπο στις εκλογές που οι διεθνείς παρατηρητές χαρακτήρισαν ελεύθερες και έδωσαν τον έλεγχο του κοινοβουλίου στη Χαμάς. Τα ΜΜΕ τονίζουν συνεχώς ότι η Χαμάς είναι αφοσιωμένη στην καταστροφή του Ισραήλ. Στην πραγματικότητα οι ηγέτες της έχουν επανειλημμένα καταστήσει σαφές και ρητά ότι η Χαμάς δέχεται τη λύση των δύο κρατών στη βάση της διεθνούς συμφωνίας που υπογράφτηκε πριν από 40 χρόνια και έκτοτε μπλοκάρεται από τις ΗΠΑ. Αντίθετα το Ισραήλ είναι αποφασισμένο στην καταστροφή της Παλαιστίνης, πέρα από κάποια περιστασιακά ανούσια λόγια για την εφαρμογή της συμφωνίας.




Είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ αποδέχτηκε τον Οδικό Χάρτη για την δημιουργία των δύο κρατών που ξεκίνησε από τον Bush και εγκρίθηκε από το Κουαρτέτο (ΗΠΑ, ΕΕ, ΟΗΕ και Ρωσία). Άλλα κατά την αποδοχή ο Sharon προσέθεσε 14 επιφυλάξεις οι οποίες ουσιαστικά τον εξουδετερώνουν. Τα γεγονότα ήταν γνωστά στους ακτιβιστές αλλά αποκαλύφθηκαν στο ευρύ κοινό για πρώτη φορά στο βιβλίο του Jimmy Carter «Παλαιστίνη: Ειρήνη και όχι Απαρτχάιντ». Ωστόσο τα στοιχεία χάθηκαν στους σκοτεινούς διαδρόμους της δημοσιογραφίας.




Η (μη αναθεωρημένη) πλατφόρμα του κυβερνώντος κόμματος στο Ισραήλ, Likud, «απορρίπτει κατηγορηματικά τη δημιουργία παλαιστινιακού αραβικού κράτους δυτικά του ποταμού Ιορδάνη». Και για εκείνους που έχουν εμμονές σε ανούσιους Οδικούς Χάρτες μια από τις βασικές συνιστώσες του κόμματος Likud, το Herut, δεν έχει εγκαταλείψει ακόμα το ιδρυτικό του δόγμα σύμφωνα με το οποίο το έδαφος και στις δύο πλευρές του Ιορδάνη είναι μέρος του ομόσπονδου κράτους του Ισραήλ.




Το έγκλημα των Παλαιστινίων τον Ιανουάριο του 2006 τιμωρήθηκε αμέσως. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ -με την Ευρώπη να σέρνεται ντροπιαστικά από πίσω- επέβαλε σκληρές κυρώσεις στον πληθυσμό και το Ισραήλ ενέτεινε την άσκηση βίας. Μέχρι τον Ιούνιο, όταν οι επιθέσεις κλιμακώθηκαν απότομα, το Ισραήλ είχε ήδη βάλει με πυρά των 155 χιλιοστών πάνω από 7.700 φορές στα βόρεια της Γάζας.




Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ γρήγορα ενεργοποίησαν τα σχέδιά τους για ένα στρατιωτικό πραξικόπημα προκειμένου να ανατραπεί η εκλεγμένη κυβέρνηση. Όταν η Χαμάς είχε το θράσος να αποτρέψει τα σχέδια αυτά οι ισραηλινές επιθέσεις και η πολιορκία εντάθηκαν με τη δικαιολογία ότι η Χαμάς είχε πάρει τον έλεγχο της Γάζας με τη βία – κάτι που δεν είναι εντελώς ψευδές, ωστόσο παραλήφθηκε κάτι μάλλον κρίσιμο.




Δεν υπάρχει λόγος να επανεξετάσουμε το τραγικό ρεκόρ που σημειώθηκε από τότε. Η αδυσώπητη πολιορκία και οι άγριες επιθέσεις που ονομάζονταν «κούρεμα του γκαζόν», για να δανειστώ τις χαρωπές εκφράσεις των Ισραηλινών, ήταν σαν να πυροβολείς ψάρια σε ένα κουβά και συνολικά ονομάστηκαν «αμυντικός πόλεμος». Όποτε το «γκαζόν κουρεύεται» και ο απελπισμένος πληθυσμός προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί αποφασίζεται μια κατάπαυση του πυρός, έως ότου το Ισραήλ την παραβιάσει εκ νέου με ακόμα περισσότερη βία.




Η πιο πρόσφατη κατάπαυση του πυρός συμφωνήθηκε μετά την επίθεση των Ισραηλινών τον Οκτώβριο του 2012. Παρόλο που το Ισραήλ διατήρησε την καταστροφική πολιορκία η Χαμάς τήρησε την κατάπαυση του πυρός, όπως παραδέχονται και οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι. Τα πράγματα άλλαξαν τον Ιούνιο όταν η Φατάχ και η Χαμάς υπέγραψαν μια συμφωνία ενότητας, η οποία καθιέρωσε μια νέα κυβέρνηση τεχνοκρατών στην οποία δεν υπήρχε καμία συμμετοχή της Χαμάς και η οποία έκανε δεκτές όλες τις απαιτήσεις του Κουαρτέτου. Το Ισραήλ ήταν φυσικά έξαλλο, ακόμα περισσότερο όταν μέχρι και οι ΗΠΑ έδειξαν ότι θα έδιναν την έγκρισή τους. Η συμφωνία ενότητας όχι μόνο υποσκάπτει τον ισχυρισμό του Ισραήλ ότι δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με μια διαιρεμένη Παλαιστίνη αλλά απειλεί και τον μακροπρόθεσμο στόχο της διαίρεσης της Γάζας από τη Δυτική Όχθη και την συνέχιση της καταστροφικής του πολιτικής στις δύο περιοχές.




Κάτι έπρεπε να γίνει και μια ευκαιρία προέκυψε λίγο μετά, όταν τρία ισραηλινά παιδιά δολοφονήθηκαν στη Δυτική Όχθη. Η κυβέρνηση Netanyahu γνώριζε αμέσως ότι τα παιδιά ήταν νεκρά αλλά προσποιήθηκε το αντίθετο και ξεκίνησε μια έξαλλη επιχείρηση στη Δυτική Όχθη με στόχο τη Χαμάς. Ο Netanyahu υποστήριξε ότι είχε πληροφορίες ότι η Χαμάς ήταν υπεύθυνη για το περιστατικό. Και αυτό ήταν ψέμα όπως φάνηκε πολύ σύντομα. Δεν υπήρχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Ένας από τους κορυφαίους Ισραηλινούς ειδικούς για τη Χαμάς, ο Shlomi Eldar, σχεδόν αμέσως ανέφερε ότι η δολοφονία κατά πάσα πιθανότητα έγινε από μια διαφωνούσα φατριά της Χεβρώνας, η οποίο εδώ και καιρό έχει αποκηρυχτεί από τη Χαμάς. Ο Eldar προσέθεσε ότι «είμαι βέβαιος ότι δεν πήραν κανένα πράσινο φως από την ηγεσία της Χαμάς, απλά πίστεψαν ότι ήταν η σωστή στιγμή να δράσουν». Η αστυνομία έκτοτε ψάχνει δύο άτομα της φατριάς και ακόμα ισχυρίζεται, χωρίς αποδείξεις, ότι είναι μέλη της «τρομοκρατικής οργάνωσης της Χαμάς».




Η 18ήμερη επιχείρηση πάντως κατάφερε να υπονομεύσει την συμφωνία ομόνοιας που φοβόταν το Ισραήλ και να αυξήσει απότομα την καταστολή. Σύμφωνα με ισραηλινές στρατιωτικές πηγές, οι ισραηλινοί στρατιώτες συνέλαβαν 419 Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένων και 335 που συνδέονται με τη Χαμάς και σκότωσαν 6 ενώ έγιναν έρευνες σε χιλιάδες σπίτια και κατασχέθηκαν 350.000 δολάρια. Το Ισραήλ προέβη επίσης σε δεκάδες επιθέσεις στη Γάζα, σκοτώνοντας 5 μέλη της Χαμάς στις 7 Ιουλίου.




Η Χαμάς τελικά αντέδρασε εξαπολύοντας ρουκέτες για πρώτη φορά μετά από 19 μήνες, σύμφωνα πάντα με τους Ισραηλινούς αξιωματούχους, δίνοντας στο Ισραήλ το πρόσχημα για την επίθεση της 8ης Ιουλίου.




Υπήρξε ευρεία αναφορά για τις πράξεις του αυτόαποκαλούμενου «πιο ηθικού στρατού στον κόσμο» για τις οποίες θα έπρεπε να λάβει το Νόμπελ Ειρήνης, σύμφωνα με τον ισραηλινό Πρέσβη στις ΗΠΑ. Μέχρι το τέλος Ιουλίου 1500 Παλαιστίνιοι είχαν σκοτωθεί υπερβαίνοντας έτσι τα θύματα των εγκλημάτων της περιόδου 2008-9 εκ των οποίοων το 70% ήταν άμαχος πληθυσμός και μεταξύ αυτών εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά. Οι άμαχοι νεκροί του Ισραήλ ήταν τρείς. Μεγάλες περιοχές της Γάζας μετατράπηκαν σε ερείπια. Κατά την διάρκεια των σύντομων παύσεων των βομβαρδισμών οι συγγενείς αναζητούσαν απεγνωσμένα τους σωρούς των ανθρώπων τους ή το βιός τους στα ερείπια των σπιτιών τους. Η κύρια μονάδα παραγωγής ενέργειας χτυπήθηκε -όχι για πρώτη φορά, αφού αυτό αποτελεί ισραηλινή ειδικότητα- περιορίζοντας απότομα την ήδη μικρή δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ακόμα χειρότερα, μειώνοντας περισσότερο την ήδη ελάχιστη διαθεσιμότητα πόσιμου νερού. Ένα ακόμα έγκλημα πολέμου. Στο μεταξύ τα σωστικά συνεργεία και τα ασθενοφόρα δέχτηκαν επανειλημμένες επιθέσεις. Και ενώ οι θηριωδίες εξαπλώνονταν σε όλη τη Γάζα το Ισραήλ ισχυριζόταν ότι στόχος του ήταν να καταστρέψει στις σήραγγες στα σύνορα.




Τέσσερα νοσοκομεία έχουν δεχτεί επίθεση, κάθε μια από αυτές είναι ακόμα ένα έγκλημα πολέμου. Η πρώτη ήταν στο νοσοκομείο Al-Wafa στην πόλη τη Γάζας που δέχτηκε επίθεση την ημέρα που οι στρατιωτικές μονάδες εισέβαλαν στην Γάζα. Λίγες γραμμές στους New York Times σε ένα ρεπορτάζ για την εισβολή από εδάφους έγραφαν ότι «οι περισσότεροι -αλλά όχι όλοι- από τους 17 ασθενείς και τους 25 γιατρούς και νοσοκόμους εκκένωσαν το κτήριο πριν κοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα και οι βομβαρδισμοί το καταστρέψουν σχεδόν ολοκληρωτικά. Ο Ali Abu Ryala, εκπρόσωπος του νοσοκομείου υποστηρίζει ότι «η εκκένωση έγινε ενώ έπεφταν πυρά. Οι νοσοκόμοι και οι γιατροί έπρεπε να κουβαλήσουν τους ασθενείς στις πλάτες τους, κάποιοι έπεσαν στις σκάλες. Επικράτησε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση πανικού στο νοσοκομείο». Στη συνέχεια έγιναν επιθέσεις σε τρία εν λειτουργία νοσοκομεία, ασθενείς και προσωπικό χρειάστηκαν τα δικά τους μέσα για να επιβιώσουν.




Ένα έγκλημα του Ισραήλ όμως έλαβε ευρεία καταδίκη: η επίθεση στο σχολείο των Ηνωμένων Εθνών που φιλοξενούσε 3.300 τρομαγμένους πρόσφυγες που είχαν εγκαταλείψει τα ερείπια των σπιτιών τους μετά από εντολές του Ισραηλινού στρατού. Ο εξοργισμένος γενικός επίτροπος του UNWRA, Pierre Kraehenbuehl, είπε «καταδικάζουμε με τον εντονότερο δυνατό τρόπο αυτή τη σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τις ισραηλινές δυνάμεις… Σήμερα ο κόσμος στέκεται ντροπιασμένος» Έγιναν τουλάχιστον τρία χτυπήματα στον καταυλισμό των προσφύγων, σε μια περιοχή πολύ γνωστή στον Ισραηλινό στρατό. «Η ακριβής τοποθεσία του δημοτικού σχολείου Jabala, ακριβώς επειδή φιλοξενούσε χιλιάδες εκτοπισμένους πρόσφυγες κοινοποιήθηκε στον Ισραηλινό στρατό δεκαεπτά φορές προκειμένου να εξασφαλιστεί η προστασία του» συνέχισε ο επίτροπος «τελευταία φορά λίγες ώρες πριν τον μοιραίο βομβαρδισμό».




Η επίθεση καταδικάστηκε επίσης «με τον εντονότερο δυνατό τρόπο» από τον συνήθως επιφυλακτικό Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Ban Ki-moon: «Τίποτα δεν είναι πιο επαίσχυντο από μια επίθεση σε παιδιά την ώρα που κοιμούνται» είπε. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι ο πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ «πνίγηκε καθώς μιλούσε για τα παιδιά που χάθηκαν» στην συγκεκριμένη ισραηλινή επίθεση ή γενικότερα στις επιθέσεις στη Γάζα.




Αλλά και η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Bernadette Meehan αντέδρασε. Είπε ότι «είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι γιατί οι χιλιάδες εσωτερικά εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι που έχουν κληθεί από τον Ισραηλινό στρατό να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους δεν είναι ασφαλείς στα καθορισμένα από τον ΟΗΕ καταφύγια στη Γάζα. Επίσης καταδικάζουμε όσους είναι υπεύθυνοι για την απόκρυψη όπλων σε εγκαταστάσεις του ΟΗΕ στη Γάζα», προσέθεσε, παραλείποντας να αναφέρει ότι οι εγκαταστάσεις αυτές ήταν άδειες και ότι τα όπλα βρέθηκαν από την UNRWA, η οποία επίσης καταδίκασε αυτούς που τα έκρυβαν εκεί τόσα χρόνια.




Αργότερα η κυβέρνηση κλιμάκωσε την καταδίκη της για αυτό το συγκεκριμένο έγκλημα -την ώρα που έστελνε περισσότερα όπλα στο Ισραήλ. Αλλά ενώ έστελνε οπλισμό ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Steve Warren είπε στους δημοσιογράφους «Είναι πλέον σαφές ότι το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει περισσότερα προκειμένου να ανταποκριθεί στις υψηλότατες του προδιαγραφές… προστατεύοντας τις ζωές των αμάχων». Οι υψηλές του προδιαγραφές είναι ξεκάθαρες εδώ και χρόνια που χρησιμοποιούν τα όπλα των ΗΠΑ, όπως και σήμερα.




Η επίθεση στα καταφύγια του ΟΗΕ είναι ακόμα μια ισραηλινή σπεσιαλιτέ. Ένα διάσημο περιστατικό είναι ο ισραηλινός βομβαρδισμός του σαφώς προσδιορισμένου καταφύγιου προσφύγων του ΟΗΕ στην Κανά την περίοδο των επιθέσεων του Shimon Peres που άφησε νεκρούς 106 Λιβανέζους αμάχους, συμπεριλαμβανόμενων 52 παιδιών που είχαν καταφύγει εκεί. Για να σιγουρευτούμε όμως ότι το Ισραήλ δεν είναι το μόνο που αρέσκεται στον βομβαρδισμό προσφύγων θυμίζω ότι 20 χρόνια νωρίτερα o σύμμαχός του, η Νότια Αφρική επιτέθηκε στον καταυλισμό προσφύγων Cassinga, στα ενδότερα της Αγκόλα. Τον καταυλισμό αυτό λειτουργούσε η αντιστασιακή οργάνωση SWAPO της Ναμίμπια.




Οι ισραηλινοί αξιωματούχοι επαινούν τον ανθρωπισμό του Ισραηλινού στρατού ο οποίος φτάνει στο σημείο να ειδοποιήσουν τους κατοίκους ότι τα σπίτια τους θα βομβαρδιστούν. Η πρακτική αυτή είναι «σαδιστική, υποκριτική και ψευδώς παρουσιαζόμενη ως έλεος» λέει η ισραηλινή δημοσιογράφος, Amira Hass: «Το ηχογραφημένο μήνυμα ζητάει από εκατοντάδες χιλιάδες να εγκαταλείψουν τα ήδη στοχευμένα σπίτια τους για ένα άλλο μέρος, εξίσου επικίνδυνο, 10 χιλιόμετρα μακριά» στην πραγματικότητα κανένα μέρος αυτής της φυλακής δεν είναι ασφαλές από τον Ισραηλινό φασισμό.




Κάποιοι θεωρούν ότι δύσκολα θα επωφεληθούν από τη μέριμνα του Ισραήλ. Μια έκκληση από την Καθολική Εκκλησία στη Γάζα περιλαμβάνει τα λόγια ενός ιερωμένου που εξηγεί τα δεινά των κατοίκων του Οίκου του Χριστού, ενός οργανισμού που περιθάλπει ανάπηρα παιδιά. Μετακινήθηκαν στην Εκκλησία της Αγίας Οικογένειας επειδή το Ισραήλ στόχευε την περιοχή αλλά τώρα, γράφει, «Η εκκλησία της Γάζας δέχτηκε εντολή να εκκενωθεί το κτήριο. Θα βομβαρδίσουν στην περιοχή Zeitun και ο κόσμος ήδη φεύγει. Το πρόβλημα είναι ότι ο ιερέας Fr George και τρεις μοναχές της Μητέρας Τερέζας έχουν 29 ανάπηρα παιδιά και 9 γριές που δεν μπορούν να κινηθούν. Πως θα καταφέρουν να επιζήσουν; Αν μπορεί κάποιος να παρέμβει σε κάποιον με εξουσία ή να προσευχηθεί, ας το κάνει».




Στην πραγματικότητα δεν πρέπει να είναι τόσο δύσκολο. Το Ισραήλ ήδη έχει ενημερωθεί από το νοσοκομείο Αποκατάστασης της Wafa. Και ευτυχώς τουλάχιστον κάποια κράτη κάνουν εκκλήσεις. Πέντε λατινικά κράτη -Η Βραζιλία, η Χιλή, το Εκουαδόρ, το Ελ Σαλβαδόρ και το Περού- απέσυραν τους πρεσβευτές τους από το Ισραήλ ακολουθώντας την Βολιβία και τη Βενεζουέλα, οι οποίες είχαν διακόψει τις σχέσεις τους με το Ισραήλ ως αντίδραση στα προηγούμενα εγκλήματα του. Αυτές οι πράξεις ήθους είναι ένα ακόμα σημάδι της αξιοσημείωτης αλλαγής στις διεθνείς σχέσεις, όσο και του ότι η Λατινική Αμερική έχει αρχίσει να απελευθερώνεται από την δυτική κυριαρχία, παρέχοντας ορισμένες φορές ένα πρότυπο πολιτισμένης συμπεριφοράς προς αυτούς που την ήλεγχαν εδώ και 500 χρόνια.




Οι ειδεχθείς αποκαλύψεις προκάλεσαν όμως μια διαφορετική αντίδραση στον «πιο ηθικό πρόεδρο του κόσμου», την συνηθισμένη: μεγάλη συμπάθεια για τους ισραηλινούς, πικρή καταδίκη της Χαμάς και εκκλήσεις για μετριοπάθεια και προς τις δύο πλευρές. Στην συνέντευξη Τύπου της 1ης Αυγούστου εξέφρασε ανησυχίες και για τους Παλαιστίνιους «που βρέθηκαν εν μέσω διασταυρούμενων πυρών» (που;) ενώ πάλι υποστήριξε σθεναρά το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, όπως όλοι. Όχι όλοι ακριβώς. Φυσικά όχι οι Παλαιστίνιοι. Αυτοί δεν έχουν το δικαίωμα να αμυνθούν, σίγουρα όχι όσο το Ισραήλ επιδεικνύει καλή συμπεριφορά, διατηρώντας τον «κανόνα»: κλέβοντας της γη τους, βγάζοντάς τους από τα σπίτια τους, υποβάλλοντάς τους σε άγρια πολιορκία και συχνά επιτιθέμενοι χρησιμοποιώντας τα όπλα που τους προσφέρει ο προστάτης τους.




Οι Παλαιστίνιοι είναι σαν τους μαύρους Αφρικανούς της Ναμίμπια, τους πρόσφυγες στον καταυλισμό της Cassinga για παράδειγμα, που είναι όλοι τους τρομοκράτες και για τους οποίους δεν αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα άμυνας.




Η 72ωρη ανθρωπιστική εκεχειρία που επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ από τις 8 το πρωί της 1ης Αυγούστου κατέρρευσε σχεδόν αμέσως. Όπως έγραψα λίγες ώρες μετά υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα και μια καλή συμφωνία παραμένει ασαφής στόχος. Σύμφωνα με ένα δελτίο Τύπου από το Al Mezan Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Γάζα, που είναι φημισμένο για την αξιοπιστία του, ένας από τους εργαζόμενους του στη Ράφα, στα Αιγυπτιακά σύνορα, άκουσε το ισραηλινό πυροβολικό να βάλει περίπου στις 8:05 το πρωί. Στις 9:30, μετά τις αναφορές για την σύλληψη ενός Ισραηλινού στρατιώτη ξεκίνησε έντονος βομβαρδισμός από αέρος και από το πυροβολικό στη Ράφα, σκοτώνοντας πιθανώς δεκάδες ανθρώπουςκαι τραυματίζοντας εκατοντάδες που είχαν επιστρέψει στα σπίτια τους από τη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία, παρόλο που τα νούμερα δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωθεί.




Την προηγούμενη ημέρα, στις 31 Ιουλίου, το Coastal Water Utility, ο μοναδικός πάροχος νερού στη Λωρίδα της Γάζας ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί πλέον να προσφέρει υπηρεσίες στα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης εξαιτίας της έλλειψης καυσίμων και τις συχνές επιθέσεις κατά του προσωπικού. Το Al Mezan αναφέρει ότι από τότε «σχεδόν όλες οι δομές πρωτοβάθμιας υγείας έχουν σταματήσει τη λειτουργία τους στη Λωρίδα της Γάζας εξαιτίας της έλλειψης νερού και της αδυναμίας συλλογής των απορριμμάτων. Η UNRWA είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο της επικείμενης εξάπλωσης νόσων εξαιτίας της διακοπής των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης. «Στο μεταξύ την παραμονή της κατάπαυσης του πυρός Ισραηλινοί πύραυλοι που εκτοξεύονταν από αεροσκάφη συνέχισαν να σκοτώνουν και να τραυματίζουν αμάχους σε όλη την περιοχή».




Όταν το τρέχον επεισόδιο σαδισμού τελικά τελειώσει, όποτε και αν γίνει αυτό, το Ισραήλ ελπίζει ότι θα είναι ελεύθερο να συνεχίσει τις εγκληματικές του πολιτικές στις κατεχόμενες περιοχές χωρίς παρεμβολές, και με την στήριξη των ΗΠΑ που απολάμβανε και στο παρελθόν: στρατιωτική, οικονομική, διπλωματική και επίσης ιδεολογική με τη διατύπωση που ταιριάζει στο Ισραηλινό δόγμα. Οι κάτοικοι της Γάζας θα είναι ελεύθεροι να επιστρέψουν στον «κανόνα», στη φυλακή Ισραηλινής κατασκευής, ενώ στη Δυτική Όχθη μπορούν να παρακολουθήσουν εν ειρήνη το Ισραήλ να διαλύει ό,τι έχει απομείνει από τα υπάρχοντά τους.




Αυτό είναι το πιθανότερο αποτέλεσμα αν οι ΗΠΑ διατηρήσουν την αποφασιστική και ουσιαστικά μονομερή υποστήριξη τους στα ισραηλινά εγκλήματα και την απόρριψή της μακροχρόνιας διεθνούς συναίνεσης σχετικά με την διπλωματική διευθέτηση των διαφορών. Αλλά το μέλλον θα ήταν πολύ διαφορετικό αν οι ΗΠΑ απέσυραν την υποστήριξή τους. Σε αυτή την περίπτωση θα ήταν δυνατό να προωθηθεί η «διαρκής λύση» στη Γάζα που ζήτησε ο υπουργός Εξωτερικών Kerry, προκαλώντας την υστερική καταδίκη του Ισραήλ επειδή η φράση θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως πρόσκληση για τον τερματισμό της πολιορκίας και των τακτικών επιθέσεων του Ισραήλ. Και ακόμα πιο τρομακτικά θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως πρόσκληση για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και στο υπόλοιπο των κατεχόμενων εδαφών.




Η Ισραηλινή ασφάλεια δεν θα τελούσε υπό απειλή αν εφαρμοζόταν το διεθνές δίκαιο. Το πιθανότερο ήταν ότι θα ενισχυόταν. Αλλά όπως εξήγησε πριν από 40 χρόνια ο Ισραηλινός διοικητής Ezer Wezman, που αργότερα έγινε Πρόεδρος, το Ισραήλ «δεν θα μπορούσε να υπάρχει σύμφωνα με την την έκταση, το πνεύμα και την ποιότητα που τώρα ενσαρκώνει».




Υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις στην σύγχρονη ιστορία. Οι στρατηγοί της Ινδονησίας ορκίστηκαν ότι δεν θα εγκαταλείψουν αυτό που ο Αυστραλός υπουργός Εξωτερικών, Gareth Evans ονόμασε «Επαρχία της Ινδονησίας στο Ανατολικό Τιμόρ» την ώρα που έκλεινε μια συμφωνία για να κλέψει το πετρέλαιο του Τιμόρ. Και όσο οι στρατηγοί της Ινδονησίας διατηρούσαν την στήριξη των ΗΠΑ επί δεκαετίες σχεδόν σφαγής και γενοκτονίας οι στόχοι τους παρέμεναν ρεαλιστικοί. Τέλος τον Σεπτέμβριο του 1999, υπό έντονες εγχώριες και διεθνείς πιέσεις ο πρόεδρος Clinton τους ενημέρωσε ήσυχα ότι το παιχνίδι είχε τελειώσει και αμέσως αποσύρθηκαν - ενώ ο Evans στράφηκε στη νέα του καριέρα ως απόστολος της «Ευθύνης Προστασίας», ώστε να είναι σίγουρος ότι θα συμμετέχει στον σχεδιασμό που επιτρέπει την δυτική βία κατά βούληση.




Μια ακόμα σχετική περίπτωση είναι η Νότια Αφρική. Το 1958 ο υπουργός Εξωτερικών της ΝΑ ενημέρωσε τον πρέσβη των ΗΠΑ ότι παρόλο που η χώρα του είχε μετατραπεί σε ένα κράτος παρία δεν υπήρχε πρόβλημα όσο συνεχιζόταν η υποστήριξη της Αμερικής. Η εκτίμησή του αποδείχτηκε αρκετά ακριβής. 30 χρόνια αργότερα ο Reagan ήταν το τελευταίο στήριγμα του καθεστώτος του Απαρτχάιντ. Μέσα σε λίγα χρόνια η Ουάσιγκτον συμφώνησε με τον υπόλοιπο κόσμο και το καθεστώς κατέρρευσε – όχι βέβαια μόνο εξαιτίας αυτού φυσικά, Ένας κρίσιμος παράγοντας ήταν ο αξιοσημείωτος ρόλος της Κούβας στην απελευθέρωση της Αφρικής, κάτι που γενικά αγνοείται στη δύση, αν όχι και στην Αφρική.




Πριν 40 χρόνια το Ισραήλ πήρε τη μοιραία απόφαση να επιλέξει την επέκταση αντί της ασφάλειας, απορρίπτοντας την πλήρη συνθήκη ειρήνης που προσφέρθηκε από την Αίγυπτο με αντάλλαγμα την απόσυρση του Ισραήλ από το Κατεχόμενο Αιγυπτιακό Σινά στο οποίο το Ισραήλ ξεκινούσε εκτεταμένα προγράμματα εποικισμών και ανάπτυξης. Προσχώρησε σε αυτή την πολιτική από τότε, κάνοντας στην ουσία την ίδια επιλογή που έκανε η Νότια Αφρική το 1958.




Στην περίπτωση του Ισραήλ αν οι ΗΠΑ αποφάσιζαν να «ενταχθούν στον κόσμο» οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ μεγαλύτερες. Οι σχέσεις εξουσίας δεν επιτρέπουν τίποτα άλλο, όπως έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά όποτε η Ουάσιγκτον ζήτησε από το Ισραήλ να εγκαταλείψει τους αγαπημένους της στόχους. Επιπλέον μέχρι τώρα το Ισραήλ χαίρει μικρής συμπάθειας, έχοντας υιοθετήσει πολιτικές που την έκαναν από μια χώρα που προκαλούσε θαυμασμό σε μια χώρα που προκαλεί φόβο και περιφρόνηση. Αυτή την πορεία ακολουθεί με τυφλή αποφασιστικότητα και σήμερα οδηγούμενη στην ηθική φθορά και την τελική καταστροφή.




Θα μπορούσε να αλλάξει η πολιτική των ΗΠΑ; Δεν είναι αδύνατο. Η κοινή γνώμη έχει μετατοπιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων και αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί εντελώς. Εδώ και κάποια χρόνια υπάρχουν αυξημένες πιέσεις στην Ουάσιγκτον προκειμένου να τηρήσει τους δικούς της νόμους και να διακόψει τη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ. Η νομοθεσία των ΗΠΑ προβλέπει ότι «δεν πρέπει να παρέχεται ενίσχυση σε χώρες που οι κυβερνήσεις τους εμπλέκονται σε περιπτώσεις κατάφωρων παραβιάσεων που καταγγέλλονται από τους αναγνωρισμένους διεθνείς οργανισμούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Το Ισραήλ είναι σίγουρα ένοχο για συνεχόμενες παραβιάσεις εδώ και πολλά χρόνια. Αυτός είναι και ο λόγος που η Διεθνής Αμνηστία κατά τη διάρκεια της δολοφονικής επιχείρησης του Ισραήλ στο Cast Lead της Γάζας έκανε έκκληση για την επιβολή διεθνούς εμπάργκο όπλων κατά του Ισραήλ (και της Χαμάς). Ο γερουσιαστής Patrick Leahy, συντάκτης της εν λόγω διάταξης του νόμου των ΗΠΑ έχει αναφερθεί στην πιθανή εφαρμογή του συγκεκριμένα για την περίπτωση του Ισραήλ και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προχωρήσει με την βοήθεια ενός καλού σχεδιασμού εκπαίδευσης, οργάνωσης και ακτιβισμού. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να έχει από μόνο του μεγάλη σημασία αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει και εφαλτήριο για περαιτέρω ενέργειες, όχι μόνο για να τιμωρηθεί το Ισραήλ για την εγκληματική συμπεριφορά του αλλά και για να αναγκάσει την Ουάσιγκτον να γίνει μέρος της «διεθνούς κοινότητας» και να τηρήσει το διεθνές δίκαιο και τις αξιοπρεπείς και ηθικές αρχές.




Τίποτα άλλο δεν θα μπορούσε να είναι πιο σημαντικό για τα τραγικά θύματα των Παλαιστινίων που επί χρόνια είναι αποδέχτες της βίας και της καταπίεσης.

Ποιος είπε το «Όχι»; Ο Μεταξάς;










Γράφει ο Νίκος Μπογιόπουλος


Τι χρειάζεται αυτός ο τόπος; Αυτός ο τόπος «χρειάζεται Μεταξάδες» έλεγε από βήματος Βουλής ο χρυσαυγίτης υποφυρερίσκος, ο βουλευτής Παππάς. Όσο για τους Γεωργιάδη – Βορίδη ήταν βουλευτές του ΛΑΟΣ όταν ο τότε αρχηγός τους, ο Καρατζαφέρης, επισκεπτόταν ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου 2011 το σπίτι του Μεταξά σε ένδειξη… «σεβασμού και μνήμης». Η δε «Καθημερινή» δεν έλειψε ποτέ από τα εκδοτικά εκείνα συγκροτήματα που επιδαψιλεύουν δάφνες στον «πατριώτη» Μεταξά που «είπε το Όχι». Μάλιστα η «Καθημερινή» το έχει πάει και παραπέρα. Ειδικά σε εκείνο το αφιέρωμά της για τον φασίστα Μεταξά, στις 4/8/2007 (ανήμερα, δηλαδή, της κήρυξης της δικτατορίας της «4ης Αυγούστου») όταν και ισχυριζόταν ότι η διακυβέρνηση Μεταξά, εκτός από πατριωτική» που ήταν, πορεύτηκε και με «χαρακτηριστικά φιλολαϊκού» καθεστώτος…


Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι ο Μεταξάς είπε «Όχι» το 1940; Το δικό του «Όχι» γιορτάζουμε τη Δευτέρα; Η’ μήπως ισχύει εκείνο που έλεγε για τον Μεταξά ο κεντρώος πολιτικός, ο Καφαντάρης, ότι δηλαδή: «Είπε το ΟΧΙ, ο μόνος Έλληνας που θα μπορούσε να πει το ΝΑΙ»; (1).


Όπως θα δούμε, το «Όχι» του Μεταξά δεν ήταν «Όχι» κατά του φασιστικού Άξονα. Δεν είχε φυσικά καμία σχέση με το «Όχι» του ελληνικού λαού. Το «όχι» του Μεταξά ήταν ένα τόσο δα … μικρούλι και ξέπνοο «όχι».


Το λέμε εξαρχής και θα το εξηγήσουμε:


Σε εκείνες τις ιστορικές συνθήκες το «όχι» του Μεταξά ήταν το «Ναι» του φασιστικού καθεστώτος της μεταξικής δικτατορίας υπέρ της Αγγλίας και όχι υπέρ των ελευθεριών του ελληνικού λαού. Και τούτο για δύο λόγους:


Πρώτον, διότι το ελληνικό κράτος, οι προύχοντες, οι κοτζαμπάσηδες του ελληνικού κράτους (και όχι φυσικά ο πένητας ελληνικός λαός) είχαν άρρηκτους δεσμούς διαπλοκής με το βρετανικό κεφάλαιο. Δεύτερον, διότι σε κρίσιμες στιγμές (όπως ένας Παγκόσμιος Πόλεμος) οι επιλογές στρατοπέδου από τους «Μεταξάδες» δεν γίνονται με βάση την ιδεολογία τους. Οι «Μεταξάδες» επιλέγουν συμμάχους σύμφωνα με τα ταξικά συμφέροντα που αυτοί εκπροσωπούν. Και τα ταξικά συμφέροντα που εκπροσωπούσε ο Μεταξάς και το καθεστώς του, ήταν απολύτως εξαρτημένα και διασυνδεδεμένα με την Αγγλία. Γεγονός που δεν θα μπορούσε να παραβλέψει ο – και κατά τα άλλα – πολύ καλός φίλος του Γκαίμπελς, ο Μεταξάς.





Αυτός ήταν ο «πατριώτης» που είπε το «Όχι» κατά του ναζισμού και του φασισμού;…


Για να αντιληφθεί κανείς τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που παίζονταν στην Ελλάδα και το μέγεθος της οικονομικής επιρροής της Αγγλίας στη χώρα είναι ενδεικτικό το εξής στοιχείο:


Το εξωτερικό χρέος της χώρας το 1932 έφτανε τα 1,022 δισεκατομμύρια χρυσά φράγκα, ενώ το εσωτερικό χρέος ήταν 144 εκατομμύρια χρυσά φράγκα. Βασικοί δανειστές της χώρας και κάτοχοι των ελληνικών χρεογράφων ήταν ο οίκος «Hambro» του Λονδίνου, το συγκρότημα «Speyer and Co» της Ν. Υόρκης και η Εθνική Τράπεζα Αθηνών. Το 67,42% του εξωτερικού χρέους ήταν αγγλικά κεφάλαια, το 9,88% ήταν κεφάλαια των ΗΠΑ, το 7,52% ήταν γαλλικά κεφάλαια, το 5,40% σουηδικά, το 3,44% βελγικά. Μόλις το 1,7% ήταν γερμανικά και μόλις το 1,65% ήταν ιταλικά (2).






Επομένως, ήταν τέτοια η πρόσδεση της Ελλάδας στην Αγγλία, που το μεταξικό καθεστώς δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί να σταθεί απέναντί της. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που οι ίδιοι οι Άγγλοι αποτιμούσαν το (φασιστικό) καθεστώς Μεταξά, το οποίο με την εγκαθίδρυσή του όχι μόνο δεν περιόρισε, αλλά αντίθετα ενίσχυσε τις σχέσεις της χώρας με την Αγγλία. Ο υφυπουργός της Αγγλίας, Ρ. Βάνσιταρτ, έγραφε σε υπόμνημά του το Μάη του 1937 για τις ελληνοβρετανικές σχέσεις: «Βρήκαμε ότι το καθεστώς Μεταξά είναι πολύ πιο συνεννοήσιμο από πολλά από τα προϋπάρχοντα καθεστώτα» (3).


Όσο για τον Μεταξά, τον Μάη του 1940, λίγους μήνες πριν την κήρυξη του πολέμου, έλεγε στην «Ντέιλι Τέλεγκραφ»:«Είμεθα ουδέτεροι εφ” όσον χρόνον η Αγγλία θέλει να είμεθα ουδέτεροι. Τίποτα δεν κάνομε χωρίς συνεννόησιν με την Αγγλία και, τις περισσότερες φορές ό,τι κάνομε γίνεται κατά σύστασιν ή παράκλησιν της Αγγλίας. Η Ελλάς είναι ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής αμύνης» (4)


Την ίδια εποχή, στις 6/5/1940, παραμονές του πολέμου, επαναλάμβανε: «Είναι φυσικό, κράτη παραθαλάσσια σαν εμάς να είμεθα φιλικά με τους Άγγλους και κράτη μεσόγεια σαν τη Βουλγαρία, με τους Γερμανούς. Η διαφορά των πολιτευμάτων δεν παίζει ρόλο (…). Και η Ιταλία στο βάθος, τη φιλία προς την Αγγλία ζητά. Μόνο που αυτή ακολουθεί το δρόμο του μεγάλου, ενώ εμείς είμαστε μικροί» (5)


Αλλά ακόμα και πριν από την κήρυξη της δικτατορίας του, ο Μεταξάς ήταν σαφής: «Αν και είναι βεβαίως παράτολμον εις την πολιτική να δημιουργή κανείς δόγματα, η Ελλάς δύναται να θέση ως δόγμα πολιτικόν ότι εν ουδεμία περιπτώσει δύναται να ευρεθή εις στρατόπεδον αντίθετον εκείνου εις το οποίον θα ευρίσκετο η Αγγλία. Δυνάμεθα τούτο να το θεωρήσωμεν ως δόγμα. Εγώ τουλάχιστον το ασπάζομαι» (6)


Το «Όχι» λοιπόν του Μεταξά δεν είχε τίποτα το «πατριωτικό». Ήταν… «συμφεροντολογικό». Και μάλιστα υπό την πιο ιταμή εκδοχή του «συμφέροντος». Δηλαδή του συμφέροντος ενός ταξικού καθεστώτος που, παρά τη διαφορά των πολιτευμάτων, συνέχιζε αδιατάρακτα την πρόσδεση της Ελλάδας υπό το «αγγλικό δόγμα» και αντιμετώπιζε τη χώρα ως «ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής αμύνης».









Ο Μεταξάς περιχαρής στο πλευρό του υπουργού προπαγάνδας του Χίτλερ, του Γκαίμπελς, κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα, στις 21/9/1936…


Αυτή ήταν η σχέση του Μεταξά με τον «πατριωτισμό».


Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για ένα καθεστώς που δολοφονούσε εργάτες, όπως δολοφόνησε ο Μεταξάς τους καπνεργάτες το ’36. Για ένα καθεστώς που διέπραξε το αδιανόητο: Παρέδωσε στην Γκεστάπο (και μάλιστα μετά από το ιστορικό γράμμα του Ζαχαριάδη) τους πραγματικούς πατριώτες, τους Έλληνες δημοκράτες και κομμουνιστές πολιτικούς κρατούμενους, που ζητούσαν να πολεμήσουν τον εισβολέα. Που διέδιδε τα «φώτα του ελληνικού πολιτισμού» μέσω των πρακτικών του Έλληνα «Μέγκελε», του αρχιδολοφόνου (και κατοπινού βουλευτή της ΕΡΕ) Μανιαδάκη, δεξί χέρι του Μεταξά, που πολλές από τις μεθόδους του στα μπουντρούμια της Ασφάλειας εφαρμόστηκαν στα χιτλερικά στρατόπεδα και στα μπουντρούμια των δικτατοριών της Λατινικής Αμερικής.


Δεν θα μπορούσε να έχει καμία σχέση με τον πατριωτισμό ένα καθεστώς, μέσω του οποίου, όπως ο ίδιος ο Μεταξάς έλεγε: «Η Ελλάδα έγινε ένα Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό…». Ένα καθεστώς που μετά τη στάση πληρωμών του 1932, κι ενώ η Ελλάδα πλήρωνε μετά από συμφωνίες με τους δανειστές το 30% των τόκων που χρωστούσε, εκείνο – το καθεστώς Μεταξά – εξασφάλισε σε τοκογλύφους και κερδοσκόπους αποπληρωμές που έφτασαν μέχρι και το 43%. Δεν θα μπορούσε να έχει καμία σχέση με τον πατριωτισμό ένα καθεστώς που περιγράφεται ως εξής:


«Τα βασανιστήρια που εφάρμοσαν οι χαφιέδες της δικτατορίας (σ.σ.: του Μεταξά) εναντίον των αντιπάλων του καθεστώτος, των κομμουνιστών, σοσιαλιστών, δημοκρατικών, εναντίον των πρωτοπόρων εργατών, φοιτητών, αγροτών και διανοουμένων είναι πολύ δύσκολο να περιγραφούν. Το ρετσινόλαδο και ο πάγος ήταν από τις κυριότερες μεθόδους βασανισμού για την απόσπαση «ομολογιών» και «δηλώσεως μετανοίας». Το βασανιστήριο του ρετσινόλαδου εφαρμοζόταν περίπου με τον παρακάτω τρόπο: Στο τραπέζι του ανακριτή – βασανιστή υπήρχαν τρία ποτήρια, το ένα με 30 δράμια, το άλλο με 75 και το τρίτο με 100 δράμια ρετσινόλαδο. Αν ο ανακρινόμενος δεν ομολογούσε ή δεν υπέγραφε του έδιναν να πιει το πρώτο ποτήρι. Στην περίπτωση που αρνιόταν και έφερνε αντίσταση άρχιζαν το άγριο ξυλοκόπημα, τη φάλαγγα ή χρησιμοποιούσαν άλλες μεθόδους βασανισμού. Ύστερα από μισή ώρα, εφόσον ο αρχιβασανιστής – ανακριτής το έκρινε σκόπιμο, ακολουθούσε το δεύτερο στάδιο ανάκρισης και ο κρατούμενος έπινε το δεύτερο ποτήρι των 75 δραμιών. Αν η αντίσταση του κρατουμένου ήταν μεγάλη, ύστερα από ένα τετράωρο γινόταν και η τρίτη «ανάκρισις» και τον υποχρέωναν να πιει ένα ποτήρι των 100 δραμιών. Σ” αυτό το διάστημα και αρκετές ώρες ύστερα από την επενέργεια του καθαρτικού, ο κρατούμενος ήταν κλεισμένος στο κελί του και δεν του επέτρεπαν να πάει στο αποχωρητήριο αποτέλεσμα ήταν ότι ο κρατούμενος γινόταν αληθινό ράκος και το κελί, στο οποίο τον άφηναν κλεισμένο τέσσερις, πέντε και περισσότερες μέρες, αληθινός υπόνομος. Το δεύτερο βασανιστήριο ήταν η στήλη πάγου. Ανέβαζαν τον κρατούμενο στην ταράτσα της Ασφάλειας και τον υποχρέωναν να καθίσει γυμνός πάνω σε μια στήλη πάγου. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο με του ρετσινόλαδου. Ο κρατούμενος γινόταν αληθινό ράκος. Πολλές φορές οι βασανιστές τον υποχρέωναν να κάθεται τόση πολλή ώρα πάνω στον πάγο, ώστε ορισμένοι κρατούμενοι πάθαιναν κρυοπαγήματα (…). Άλλο βασανιστήριο ήταν τοτράβηγμα των νυχιών με τσιμπίδες. Σε άλλους έβαζαν σπίρτα στα νύχια και τα άναβαν ή τους έκαιγαν το κορμί με τσιγάρο. Άλλους τους χτυπούσαν με σακουλάκια άμμο στα πόδια. Το ξύλο και τα βασανιστήρια γίνονταν συνήθως στην ταράτσα της Γενικής ή Ειδικής Ασφάλειας για να μην ακούγονται οι φωνές του κρατουμένου (…). Οι βασανιστές του Κ. Μανιαδάκη χρησιμοποιούσαν και πολλά άλλα μέσα για να αποσπάσουν «ομολογίες» ή «δηλώσεις» και να υποτάξουν τους δημοκράτες στο φασιστικό καθεστώς. Μια μεσαιωνική μέθοδος βασανισμού που χρησιμοποιούσαν ήταν το σιδερένιο στεφάνι. Το περνούσαν στο κεφάλι του κρατουμένου και το έσφιγγαν σιγά σιγά όσο προχωρούσε η ανάκριση. Άλλο μέσο ήταν η περίφημη «πιπεριά» που προκαλούσε φοβερό άγχος στον κρατούμενο και η «γάτα» που καταξέσκιζε τις σάρκες. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος ήταν η «φάλαγγα». Αφού επί ώρες έδερναν οι βασανιστές τον κρατούμενο στα πέλματα με δεμένα πόδια σ” ένα κρεβάτι ή μια καρέκλα, ύστερα τον υποχρέωναν να τρέχει ξυπόλυτος στην ταράτσα της Ασφάλειας. Η ίδια ομάδα βασανιστών στην Ασφάλεια χρησιμοποιούσε και μια ακόμα βάρβαρη μέθοδο: Αφού έκανε ράκος τον κρατούμενο από το ξύλο, τον περιέλουζε κατόπιν με κουβάδες βρώμικο νερό (…). Υπολογίζεται ότι εκτός από τους δεκάδες αγωνιστές που πέθαναν από τις κακουχίες στις φυλακές και τις εξορίες και τις εκατοντάδες που παραδόθηκαν από το ξενοκίνητο καθεστώς της 4ης Αυγούστου στους Γερμανοϊταλούς κατακτητές και εκτελέστηκαν, 12 τουλάχιστον δολοφονήθηκαν στην περίοδο της 4ης Αυγούστου κατά τον ίδιο τρόπο στα διάφορα φασιστικά κάτεργα. Γενική αρχή του καθεστώτος ήταν «σακατεύετε, αλλά μη σκοτώνετε». Οι αφηνιασμένοι βασανιστές δεν μπορούσαν πάντα να συγκρατήσουν το «ζήλο» τους σε ορισμένα όρια. Έπειτα, πολλές δολοφονίες έγιναν προμελετημένα, γιατί το καθεστώς ήθελε να «ξεπαστρέψει» και μερικούς για να φοβηθούν και να «σπάζουν» ευκολότερα οι άλλοι. Σε πολλές δεκάδες φτάνουν οι πολίτες που τρελάθηκαν, έγιναν φυματικοί ή ανάπηροι ή υπέφεραν για πολλά χρόνια ύστερα από τα βασανιστήρια (…)» (7).


Από τις τάξεις αυτού, του φασιστικού και δολοφονικού μεταξικού καθεστώτος, από τις τάξεις εκείνων που διόρισαν πρωθυπουργό τον Μεταξά το 1936, τους απόντες από το μεγαλειώδες «Όχι» του ελληνικού λαού στα βουνά, στις πόλεις και στα χωριά, βγήκαν οι δοσίλογοι, οι γερμανοτσολιάδες και οι ταγματασφαλίτες. Αυτοί που όταν ο ελληνικός λαός πολεμούσε και απελευθέρωνε τη χώρα από τους κατακτητές, εκείνοι έδιναν τον παρακάτω όρκο:


«Ορκίζομαι εις τον Θεόν τον άγιον τούτον όρκον, ότι θα υπακούω απολύτως ΕΙΣ ΤΑΣ ΔΙΑΤΑΓΑΣ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΑΔΟΛΦΟΥ ΧΙΤΛΕΡ. Θα εκτελώ πιστώς απάσας τας ανατεθεισομένας μοι υπηρεσίας και θα υπακούω άνευ όρων εις τας διαταγάς των ανωτέρων μου. Γνωρίζω καλώς, ότι διά μίαν αντίρρησιν εναντίον των υποχρεώσεών μου, τας οποίας διά του παρόντος αναλαμβάνω, θέλω τιμωρηθή ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ».


(Ο Όρκος των Ταγμάτων Ασφαλείας)…





«Με αρχηγούς Σαμαρινιώτη, τον Σαράφη και τον Άρη, ξεψυχάει ο αγκυλωτός του φασισμού…»


Αντίθετα, οι πραγματικοί πατριώτες, αυτοί που μαζί με τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού έδωσαν τον αγώνα για το ψωμί, την τιμή και τη λευτεριά του λαού, ήταν οι άλλοι. Και οι όρκοι τους ήταν αυτοί:


«Εγώ, παιδί του Ελληνικού Λαού, ορκίζομαι ν’ αγωνιστώ πιστά στις τάξεις του ΕΛΑΣ για το διώξιμο του εχθρού από τον τόπο μας, για τις ελευθερίες του Λαού μας, κι ακόμα, να είμαι πιστός και άγρυπνος φρουρός προστασίας στην περιουσία και το βιός του αγρότη. Δέχομαι προκαταβολικά και την ποινή του θανάτου αν ατιμάσω την ιδιότητά μου ως πολεμιστής του Έθνους και του λαού και υπόσχομαι να δοξάσω και να τιμήσω το όπλο που κρατώ και να μην το παραδώσω εάν δεν ξεσκλαβωθεί η Πατρίδα μου και δεν γίνει ο Λαός νοικοκύρης στον τόπο του».


(Ο Όρκος της πρώτης αντάρτικης ομάδας του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη που έγραψε ο Άρης Βελουχιώτης και δόθηκε το 1942 στη Γραμμένη Οξιά).


«Ορκίζομαι στον Ελληνικό Λαό και τη συνείδησή μου, ότι θ’ αγωνισθώ έως την τελευταία σταγόνα του αίματός μου για την πλήρη απελευθέρωση της Ελλάδας από τον ξένο ζυγό. Ότι θα αγωνιστώ για την περιφρούρηση των συμφερόντων του Ελληνικού Λαού και την αποκατάσταση και κατοχύρωση των ελευθεριών και όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων του. Για τον σκοπό αυτό θα εκτελώ ευσυνείδητα και πειθαρχικά τις εντολές και οδηγίες των ανωτέρων μου οργάνων και θ’ αποφεύγω κάθε πράξη που θα με ατιμάζη σαν άτομο και σαν αγωνιστή του Εργαζόμενου Ελληνικού Λαού».


(Ο Όρκος του Ελασσίτη, όπως δημοσιεύτηκε στον «Απελευθερωτή», όργανο της ΚΕ του ΕΛΑΣ, Αθήνα 27 Απριλίου 1943)


Αυτοί ήταν οι πατριώτες που είπαν το «Όχι» στην Κατοχή. Αυτοί, οι κυνηγημένοι από το καθεστώς Μεταξά πριν τον πόλεμο, οι κυνηγημένοι ΕΑΜίτες από το μετά Βάρκιζα και από το μετεμφυλιακό καθεστώς. Αυτοί ήταν που όταν χρειάστηκε έδειξαν το πώς οι πατριώτες αγαπούν την Ελλάδα. Όπως ακριβώς το είχε πει ο Μπελογιάννης στους στρατοδίκες του:


«Με την καρδιά τους και με το αίμα τους».


****


(1) Φοίβου Γρηγοριάδη: «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας 1909 – 1940», εκδόσεις Κ. Καπόπουλος, τόμος 4ος, σελ. 344


(2) «Ιστορία Ελληνικού Εθνους», «Εκδοτική Αθηνών» τόμος ΙΕ, σελ. 335-338


(3) Γ. Ανδρικόπουλου: «Οι ρίζες του ελληνικού φασισμού», εκδόσεις «ΔΙΟΓΕΝΗΣ», σελ 25


(4) «Τα Μυστικά Αρχεία του Φόρεϊν Οφφις», ΒΙΠΕΡ, εκδόσεις «ΠΑΠΥΡΟΣ», σελ. 76


(5) Ιωάννου Μεταξά: «Ημερολόγιο», εκδόσεις «Γκοβόστης», τόμος Δ’, σελ. 467


(6) Ιωάννου Μεταξά: «Ημερολόγιο», τόμος Δ’, σελ. 77.


(7) Σπύρου Λιναρδάτου, «Η 4η Αυγούστου», εκδόσεις «Θεμέλιο».


Πηγή: enikos.gr

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2014

H ταινία της εβδομάδας: Ο θίασος του Θεόδωρου Αγγελόπουλου (1975)



Ο Θίασος είναι ελληνική δραματική κινηματογραφική ταινία του 1975, σε σκηνοθεσία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Υπήρξε η τρίτη κατά σειρά μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη και κατατάσσεται στις σημαντικότερες δημιουργίες του. Εντάσσεται στην «τριλογία της Ιστορίας» του Αγγελόπουλου και αποτελεί το δεύτερο μέρος της που έπεται της ταινίας Μέρες του '36 και προηγείται των Κυνηγών.
Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1975, όταν μπροστά στα ταμεία του Κρατικού παρουσιάσθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός θεατών σε όλη την ιστορία του Φεστιβάλ. Κατά την προβολή της, η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη με πολυάριθμους όρθιους θεατές που στο τέλος αποθέωσαν τον Αγγελόπουλο, ενώ η ταινία έλαβε συνολικά επτά βραβεία.
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%98%CE%AF%CE%B1%CF%83%CE%BF%CF%82

Συντελεστές της ταινίας:

Ο ΘΙΑΣΟΣ (1974-'75)
Ελλάδα. Έγχρωμη. Διάρκεια 230'.

Σενάριο - Σκηνοθεσία : Θόδωρος Αγγελόπουλος.
Φωτογραφία : Γιώργος Αρβανίτης
Βοηθός Διευθυντή φωτογραφίας : Βασίλης Χριστομόγλου
Σκηνικά : Μικές Καραπιπέρης
Κοστούμια : Γιώργος Πάτσας
Μουσική : Λουκιανός Κηλαηδόνης (Ακορντεόν: Αντρέας Τσεκούρας).Τραγούδι : Ιωάννα Κιουρτσόγλου, Νένα Μεντή, Δημήτρης Καμπερίδης, Κώστας Μεσσάρης. Επιλογή στα τραγούδια και στα κείμενα: Φώτος Λαμπρινός)
Μοντάζ : Τάκης Δαυλόπουλος, Γιώργος Τριανταφύλλου
Ήχος : Θανάσης Αρβανίτης
Βοηθος σκηνοθέτης : Τάκης Κατσέλης
Ερμηνευτές : Εύα Κοταμανίδου (Ηλέκτρα), Αλίκη Γεωργούλη (Μητέρα), Στράτος Παχής (Πατέρας), Μαρία Βασιλείου (Χρυσόθεμη), Βαγγέλης Καζάν (Αίγισθος), Πέτρος Ζαρκάδης (Ορέστης), Κυριάκος Κατριβάνος (Πυλάδης), Γρηγόρης Ευαγγελάτος (Ποιητής), Γιάννης Φύριος (ακορντεονίστας), Νίνα Παπαζαφειροπούλου (γριά), Αλέξης Μπούμπης (γέρος), Θάνος Γραμμένος, Κώστας Στυλιάρης, Γιώργος Βερλής, Κώστας Μανδήλας, Γιώργος Τσιφός, Ιάκωβος Παϊρίδης, Τάκης Δουκάκος, Μαίρη Ανδροπούλου.
Παραγωγή : Γιώργος Παπαλιός
Διεύθυνση παραγωγής : Στέφανος Βλάχος
Συνεργασία στην οργάνωση : Γιώργος Σαμιώτης, Χρήστος Παληγιαννόπουλος, Λευτέρης Χαρωνίτης.

Περίληψη

Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη Γκόλφω, η βοσκοπούλα. Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η ιδιωτική των μελών του θιάσου, (που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας) πλέκονται αξεδιάλυτα. Από τη μία παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, τη γερμανική κατοχή, την Απελευθέρωση, την άφιξη των συμμάχων (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), την καταπίεση των «αριστερών» αγωνιστών και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952 όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Δεξιάς. Από την άλλη, οι περιπέτειες της οικογένειας του Ορέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. Ο πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Ορέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του ανταρτικού κατά τον Εμφύλιο. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή (εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα), η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια Ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ως το τέλος και φροντίζει τον μικρό Ορέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 μ' ένα πανομοιότυπο πλάνο.

Η μουσική.
Η ταινία είναι μια σύγχρονη ελληνική ιστορία ειπωμένη μέσα από… τραγούδια. Ο Λουκιανος Κηλαηδονης συγκέντρωσε τα πιο χαρακτηριστικά πολιτικά τραγούδια όλων των παρατάξεων και βοήθησε στο στήσιμο ενός ελληνικού πολιτικού μιουζικαλ. Ο Αγγελοπουλος έχει ομολογήσει την βασική επίδραση που του έχει εξασκήσει το μιουζικαλ και το αστυνομικό στη διαμόρφωση των αισθητικών κινηματογραφικών αντιλήψεών του. Στο Θιασο το στοιχείο αυτό είναι πολύ πιο απτό από οποιαδήποτε άλλη ταινία. Η εκπληκτική σκηνή στην ταβέρνα, την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1946, όπου στη μία μεριά κάθονται οι βασιλικοί και στην άλλη οι δημοκρατικοί, είναι μία «μάχη» με τραγούδια.

-Των άγγλων τα κανόνια/ κι η νέα διαταγή/ εκάναν τους αντάρτες/ να τρέχουν σαν λαγοί/ την κόκκινη αρκούδα/ να παρει τα βουνά/ ω, γενναίε βασιλιά.

-Δεν μας τρομάζουν/ των άγγλων τα κανόνια/ ούτε του Σκόμπι/ η νέα διαταγή./ Το χουμε γράψει/ στο Σύνταγμα με αίμα/ ελευθερία και όχι κατοχή.

-Έτσι θέλουμε/ και θα τον φέρουμε/ τον βασιλιά, τον βασιλιά/ που θα μας φέρει λευτεριά.

- Γιουπι για-για-, γιούπι-γιούπι για/ δεν τον θέλουμε τον βασιλιά/ θέλουμε λαοκρατία/ λαϊκή κυριαρχία/ γιούπι για-για, γιούπι-γιούπι για.

-Γιούπι για-για, γιούπι-γιούπι για/ των Ταγμάτων Ασφαλείας τα παιδιά/ με τους άγγλους χέρι-χέρι/ και με τα παιδιά της «Χ»/ ως τη Μόσχα θε να κάνουν κατοχή.

-Το πουλί του Σκόμπι/ είναι κόμποι κόμποι/ κι έβγαλε φιρμάνι/ για να ξεθυμάνει/ πάει στο Κολωνάκι/ για να βρει αγοράκι/ το πουλί του Σκόμπι/ είναι κόμποι κόμποι/ κι αν λυθούν οι κόμποι/ τι θα γίνει, Σκόμπι/ με την αγγλική πολιτική.

-Γύρνα ξανά/ στην παλιά σου φωλιά/ βασιλιά./ Ο λαός σου εσένα ζητά/ γύρνα ξανά./ Κι όταν θα ρθεις/κουκουέδες εδώ δεν θα βρεις/ εθνοφύλακες θα ναι φρουροί/ γύρνα ξανά.

Και πάει λέγοντας. Σίγουρα από τις πιο καλοστημένες τεχνικά και αισθητικά σκηνές. Η οποία όμως στέρησε από τον Θίασο, με την επάνοδο της δημοκρατίας το 1975, τη δυνατότητα να πάει στις Κάννες ως επίσημη συμμετοχή του Ελληνικού κράτους. Ήταν πολύ αριστερό για την εποχή.
 http://www.cine.gr/film.asp?id=1215&page=4

Η πορεία της ταινίας.

Ο Θιασος έφτασε μέχρι τα Όσκαρ. Κατά τη διάρκεια της προβολής, μόλις πέρασε η πρώτη ώρα, οι μισοί θεατές εγκατέλειψαν την αίθουσα. Την επόμενη ώρα, οι μισοί από τους μισούς που είχαν απομείνει, επίσης, έφυγαν. Το ίδιο συνεχίστηκε και στην επόμενη ώρα της ταινίας. Στο τέλος, έμειναν εκατό άτομα να την χειροκροτούν όρθιοι. Η ταινία παίχτηκε σε όλο τον κόσμο και θεωρήθηκε ένας κινηματογραφικός άθλος, για τα δεδομένα που γυρίστηκε. Κόστισε 7.500.000 δρχ, στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Με το Θιασο ο Αγγελοπουλος εντάσσεται στους διεθνείς πρωτοπόρους του πολιτικού κινηματογράφου και η ταινία αυτή διδάσκεται σε όλες τις σχολές κινηματογράφου αλλά και πολιτικής επιστήμης, ως μοντέλο πολιτικής τέχνης. Παρ' όλα  αυτά, η επόμενη ταινία του Αγγελοπουλου, οι Κυνηγοι, γυρίστηκαν χωρίς καμία απολύτως βοήθεια από το ελληνικό κράτος. Ο Αγγελοπουλος είχε από τότε γίνει οριστικά persona non grata για τους έλληνες, εκ των οποίων οι ηγέτες τον θεωρούν ενοχλητικό και οι θεατές –εθισμένοι στα προϊόντα του Φινου και της τηλεόρασης- θα τον λοιδορούν για πάντα ως κουλτουριάρη. Αλλά, αυτή είναι η μοίρα κάθε μεγάλου.
 http://www.cine.gr/film.asp?id=1215&page=4

Μία σύντομη κριτική :
Ταινία αριστούργημα του πολιτικού κινηματογράφου, ο Αγγελόπουλος μέσα σε 230 λεπτά σκιαγραφεί τις ταραχώδεις εποχές του Β' Παγκοσμίου , του διπολισμού Δεξιάς -Αριστεράς που οδήγησαν σε δύο εμφυλίους πολέμους καθώς και των μετεμφυλιακών χρόνων , εστιάζοντας σε γεγονότα που για πολλούς και ποικίλους λόγους έχουν παραγνωρίσει οι σύγχρονοι ιστορικοί  (εθνική αντίσταση, δωσίλογοι  , Βάρκιζα, Δεκεμβριανά, Αγγλοκρατία, μετεμφυλιακά πάθη) Τα συναισθήματα  των ηρώων υποβάλλονται στον αναγνώστη μέσα από μια σύγχρονη διδασκαλία της αισχυλικής Ορέστειας ενώ  οι αλλεπάλληλες αναδρομές και προλήψεις διεκτραγωδούν το μακροχρόνιο ελληνικό δράμα (άξιον αναφοράς το σχήμα κύκλου καθώς η ταινία ξεκινά στα προεόρτια των εκλογών του 1952 και την προπαγάνδα υπέρ του στρατάρχη και επικεφαλής του δεξιού Ελληνικού Συναγερμού Αλ. Παπάγου και τελειώνει  επιστρέφοντας στην αφετηρία, φαινόμενο που συναντάται συχνά στη λογοτεχνία και συν τοις άλλοις προσδίδει στον Αγγελόπουλο τον χαρακτηρισμό του ποιητή της μεγάλης οθόνης ). 
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι η κάθαρση για την μετεμφυλιακή Ελλάδα , όσο και για την κεντρική ηρωίδα Ηλέκτρα που καλείται να σώσει τα τιμαλφή που κληροδότησε ,δεν ήρθε ούτε μετά το πέρας της Δικτατορίας καθώς η καραμανλική Δεξιά αναιρεί την υποψηφιότητα του "Θίασου" στο Φεστιβάλ των Καννών θεωρώντας την ταινία υπερβολικά αριστερή για τα ήθη της εποχής. Τέλος ο Έλληνας θεατής όντας θύμα της λογοκρισίας και της παραπληροφόρησης, δε θέλει να μάθει τον Αγγελόπουλο περιγελώντας τον ως "κουλτουριάρη και ακατάληπτο" ενώ αρέσκεται  σε εύπεπτα θεάματα με πρωταγωνίστρια την  "εθνική σταρ" γατούλα Αλίκη και τον φσσσστ μπόινγκ Βουτσά. 

Καιρός να μάθουμε, το χρωστάμε στον εαυτό μας.


Κ. Π. Κωστέας